Εμμεση αύξηση στους 400.000 συνταξιούχους όλων των Ταμείων – με συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ – φέρνει από το 2024 η αναμόρφωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που θα ενταχθεί στο μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας το οποίο θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τον Νοέμβριο.

Η αναμόρφωση της ΕΑΣ θα γίνει ανεξάρτητα από τις αυξήσεις που θα δοθούν στις συντάξεις την 1η/1/2024. Η ΕΑΣ χρηματοδοτεί τον λογαριασμό ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών) στον οποίο υπολογίζεται ότι έχουν συγκεντρωθεί περί τα 14 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια κρυφή φορολόγηση στις 400.000 συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ.

Δύο σενάρια

Το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται δύο σενάρια για τη νέα δομή της ΕΑΣ.

Στο πρώτο σενάριο εξετάζεται η αλλαγή της αρχιτεκτονικής της ΕΑΣ, ώστε αυτή να μην επιβάλλεται από το «πρώτο ευρώ» αλλά μόνο στο ποσό που υπερβαίνει το πλαφόν κάθε κλιμακίου, όπως δηλαδή ακριβώς συμβαίνει και με τους φορολογικούς συντελεστές στη φορολογία εισοδήματος (Ε1).

Για παράδειγμα, σύνταξη 1.500 ευρώ έχει σήμερα ΕΑΣ 3%, η οποία επιβάλλεται σε όλο το ποσό και είναι 45 ευρώ. Αν όμως επιβάλλεται μόνο στο ποσό που υπερβαίνει τα 1.400 ευρώ, δηλαδή στα 100 ευρώ με έναν κάπως αυξημένο συντελεστή – π.χ. 10% –, τότε το ποσό της εισφοράς μειώνεται, για παράδειγμα, στα 10 ευρώ.

Αντίστοιχα, στο επόμενο κλιμάκιο, από 1.701 ευρώ έως 2.000 ευρώ, η κράτηση σήμερα είναι 6% και επιβάλλεται από το «πρώτο ευρώ».

Αντίθετα, αν επιβάλλεται κλιμακωτά στο υπερβάλλον ποσό, τότε θα εφαρμοστεί ως εξής:

Το δεύτερο σενάριο προβλέπει μείωση των συντελεστών της ΕΑΣ από το δεύτερο κλιμάκιο και άνω. Η λογική σε αυτό το σενάριο είναι πως με το ισχύον σύστημα ο συντελεστής διπλασιάζεται από το πρώτο στο δεύτερο κλιμάκιο, δηλαδή αυξάνεται απότομα από το 3% στο 6%.

Οι νέοι συντελεστές για τα πρώτα 4 κλιμάκια θα έχουν ως εξής:

€1.400 – €1.700: 3%

€1.701 – €2.000: 4% (από 6%)

€2.000 – €2.300: 5% (από 7%)

€2.300 – €2.600: 6% (από 9%)

Η προωθούμενη ρύθμιση προβλέπει αναλογικότερο τρόπο μετάβασης από κλιμάκιο σε κλιμάκιο, ώστε η περικοπή να είναι πιο ομαλή και πιο δίκαιη.

Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης επιβλήθηκε το 2010 και καταβάλλεται (στον λογαριασμό του ΑΚΑΓΕ) με σκοπό την κάλυψη ελλειμμάτων των κλάδων κύριας σύνταξης φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Η εν λόγω εισφορά επιβάλλεται σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14%.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές περιπτώσεις η από 1/1/2023 χορηγηθείσα αύξηση κατά 7,75% των συντάξεων, παρότι δεν υπήρχε θετική προσωπική διαφορά, δεν κατέληξε σε αντίστοιχη ωφέλεια. Εχει διαπιστωθεί ότι πολλοί συνταξιούχοι, που ξεπέρασαν τα 1.400 ευρώ με την αύξηση 7,75%, κατέληξαν να πάρουν μικρότερο ποσό στην τσέπη, καθώς ένα μέρος της σύνταξης υπόκειται σε κράτηση ΕΑΣ.