Στη διεθνή διπλωματική κοινότητα, ο Ζαν Ασελμπορν είναι πολύ γνωστός. O υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου έχει ένα πολύ ενδιαφέρον προφίλ. Αρκεί να σημειωθεί ότι προέρχεται από τον συνδικαλισμό και αυτός τον οδήγησε στην πολιτική.Ισως γι’ αυτό, αν και από τους πιο έμπειρους στον χώρο, δεν χρησιμοποιεί την κουραστική ξύλινη γλώσσα ενώ η γνώμη του στα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά ζητήματα ακούγεται πάντα με σεβασμό. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, στάθηκε ενάντια στη δημοσιονομική αυστηρότητα που επιβαλλόταν από την Ευρωπαϊκή Ενωση και σήμερα θα βρίσκεται στην Ελλάδα για δύο επετείους: την 90ή επέτειο των διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας – Λουξεμβούργου και την 30ή επέτειο από τα εγκαίνια της πρεσβείας του Λουξεμβούργου στην Αθήνα.

Κύριε υπουργέ, με βάση τις δύο επετείους, πώς θα περιγράφατε αυτή τη σχεδόν αιώνια διπλωματική σχέση μεταξύ των δύο χωρών;

Οι πολιτικοί δεσμοί μεταξύ των χωρών μας μετρούν πράγματι σχεδόν έναν αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, καταφέραμε να δημιουργήσουμε ισχυρούς διμερείς δεσμούς με βάση τις κοινές μας ευρωπαϊκές αξίες, για τη διασφάλιση αποτελεσματικών δράσεων. Το Λουξεμβούργο, ως ιδρυτικό μέλος πολλών διεθνών οργανισμών, είναι ένθερμος υποστηρικτής της πολυμέρειας και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η Ελλάδα, ως κοιτίδα της δημοκρατίας, κατέχει τώρα περισσότερο από ποτέ μια ξεχωριστή θέση στην ευρωπαϊκή ηπειρωτική χώρα. Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα γνωρίζουν ότι το Λουξεμβούργο ήταν πάντα στο πλευρό τους, ειδικά στις πιο δύσκολες ώρες κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ και του δημόσιου χρέους. Για το Λουξεμβούργο, ήταν πάντα σαφές ότι η αλληλεγγύη πρέπει να είναι η κατευθυντήρια αρχή του κοινού μας ευρωπαϊκού σχεδίου. Πλέον, αυτή η περίοδος έχει ξεπεραστεί και η κατάσταση έχει βελτιωθεί πολύ. Σήμερα όμως η Ενωσή μας αντιμετωπίζει νέες δυσκολίες. Το Λουξεμβούργο και η Ελλάδα συνεχίζουν να στέκονται μαζί για να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις.

Τον τελευταίο καιρό, παρακολουθούμε μια έντονη κινητικότητα από την πλευρά σας. Ταξιδεύετε πολύ σε όλο τον πλανήτη (Χιλή, Ομάν, Ινδονησία, ΗΠΑ), πέρα από την Ευρώπη. Γιατί οι διμερές σχέσεις έχουν σημασία σήμερα, ειδικά σε αυτούς τους καιρούς του πολέμου και ενώ οι παγκόσμιες ισορροπίες φαίνεται να αλλάζουν;

Κοιτάξτε, από τότε που ανέλαβα τα καθήκοντά μου ως υπουργός Εξωτερικών το 2004 ήταν σημαντικό για μένα να κάνω αισθητή την παρουσία του Λουξεμβούργου στο εξωτερικό, να υπερασπιστώ τις αξίες και τα συμφέροντά του και να υπερασπιστώ τη χώρα σε ζητήματα που είναι για μας σημαντικά. Το να είμαστε ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να μας δίνει μια κάποια ξεχωριστή παρουσία, αλλά πρέπει επίσης να διατηρήσουμε το διμερές μας δίκτυο επαφών. Στις εξωτερικές υποθέσεις, όπως και σε άλλους τομείς φυσικά, οι προσωπικοί δεσμοί είναι πολύ σημαντικοί.

Ακόμα και σήμερα;

Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στον σημερινό κόσμο. Είμαι σχεδόν 20 χρόνια στην ενεργή διπλωματία και δεν έχω δει ποτέ τέτοια αστάθεια και τέτοιες προκλήσεις για τη διεθνή τάξη. Θεωρώ ότι είναι δική μου, προσωπική ευθύνη, να χρησιμοποιώ το ευρύ δίκτυο φίλων και συναδέλφων μου σε όλο τον κόσμο για να μοιραστώ την εμπειρία και τις πεποιθήσεις μου, αλλά και να ακούω τους συνομιλητές μου για να κατανοήσω καλύτερα τις θέσεις τους.

Σαφώς, χωρίς τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, θα γυρνούσαμε πολλές δεκαετίες πίσω σε έναν εξαιρετικά επικίνδυνο κόσμο στον οποίο οι μεγάλες χώρες θα μπορούσαν απλώς να εισβάλουν στον μικρότερο γείτονά τους. Η διεθνής κοινότητα έχει δημιουργήσει ένα ευρύ δίκτυο θεσμών και διεθνών οργανισμών που εργάζονται για την ειρήνη και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το σύστημα αυτό μπορεί να γίνει καλύτερο, αλλά έχει δείξει την αποτελεσματικότητά του και είναι καθήκον μας να το διατηρήσουμε και να το προσαρμόσουμε στις προκλήσεις της εποχής μας.

Οπότε ναι, περισσότερο από ποτέ μετράνε οι προσωπικές σχέσεις που σφυρηλατούνται μέσω διμερών συναντήσεων σε διάφορα επίπεδα.

Γι’ αυτόν τον λόγο αντιδράσατε έντονα στο τελευταίο βιβλίο του πρώην προέδρου της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, για την Ουκρανία, το οποίο αναφέρει ότι χρειαζόμαστε μια «ουδέτερη Ουκρανία», προτείνοντας δημοψήφισμα για την «επιβεβαίωση της προσάρτησης της Κριμαίας» από τη Ρωσία. Πιστεύετε ότι η φιλορωσική ρητορική πρέπει να περικοπεί γενικότερα;

Οπως γνωρίζετε, το Λουξεμβούργο υποστηρίζει πλήρως την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας. Τα σχόλια του κ. Σαρκοζί απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο είδος δεξιού ή ακροδεξιού κοινού στη Γαλλία, το οποίο εξακολουθεί να βλέπει τη Ρωσία ως αντίθετο πόλο στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Πρέπει να ομολογήσω ότι το βρίσκω πολύ σοκαριστικό. Ο ηρωικός αγώνας των ουκρανών φίλων μας για το έθνος τους δεν είναι απλώς ένας αγώνας για το δικαίωμά τους να υπάρχουν, είναι επίσης ένας αγώνας για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, για την αρχή ότι ο «πιο δυνατός δεν είναι ο πιο σωστός ». Ανήκει λοιπόν στην Ουκρανία να αποφασίσει ποιον δρόμο θέλει να ακολουθήσει στο μέλλον.

Η Ελλάδα είναι χώρα «πρώτης γραμμής» στο Μεταναστευτικό. Πιστεύετε ότι η ευρωπαϊκή πολιτική όσον αφορά την υποδοχή των προσφύγων είναι αρκούντως αποτελεσματική;

Τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη δυσκολεύεται να βρει μια ισορροπημένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της άφιξης μεταναστών και προσφύγων. Το τρέχον σύνολο κοινών κανόνων δυστυχώς αποδείχθηκε ότι δεν είναι πλέον αποτελεσματικό. Παραμένω αισιόδοξος ότι θα καταφέρουμε συλλογικά να συμφωνήσουμε σε μια νέα ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου και μετανάστευσης μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, θα πρέπει φυσικά να λάβουμε υπόψη τις διάφορες – συχνά αποκλίνουσες – ευαισθησίες των 27 κρατών-μελών.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων των κρατών-μελών που αντιμετωπίζουν καθημερινά τις αφίξεις – από θαλάσσης ή ξηράς – και έχει λάβει σημαντική ευρωπαϊκή υποστήριξη για να κάνει το σύστημά της πιο ανθεκτικό, να αυξήσει την ικανότητα υποδοχής και να ελαφρύνει το βάρος με τη μετεγκατάσταση ατόμων σε άλλα κράτη-μέλη. Στο πλαίσιο αυτό, το Λουξεμβούργο έχει δείξει συνεχή αλληλεγγύη με την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Ταυτόχρονα δεν πρέπει να αγνοούμε την κατάσταση εκείνων των κρατών-μελών που είναι οι χώρες τελικής άφιξης στην ΕΕ. Το Λουξεμβούργο είναι μία από αυτές και καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αντιμετωπίσουμε τις συνεχείς αφίξεις. Εχουμε επενδύσει πολλά στην ουσιαστική αύξηση της ικανότητας υποδοχής μας, αλλά καμία χώρα δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνη της τις μεταναστευτικές ροές, ακόμα κι αν κάποιοι προσποιούνται ότι μπορούν, επιμένοντας σε εθνικές λύσεις.

Είμαι πεπεισμένος ότι το μελλοντικό ευρωπαϊκό σύστημα θα θέσει σε εφαρμογή έναν μόνιμο και υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χωρών πρώτης άφιξης, όπως η Ελλάδα, καθώς και να αποκαταστήσει ένα κοινό σύνολο κανόνων που θα επιτρέπει έναν πιο ισορροπημένο καταμερισμό των βαρών εντός του ΕΕ. Ως Ενωση αξιών, η πολιτική μας για τη μετανάστευση και το άσυλο πρέπει επίσης να βασίζεται σταθερά στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου.