Παγκόσμιες δυνάμεις του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας επιδιώκουν να «σύρουν» τη ναυτιλία σε μια πράσινη ρότα, ανεξάρτητα από το εάν ακόμη τα απαραίτητα για τον δρόμο αυτό καύσιμα, όπως υποστηρίζουν οι εφοπλιστές, παραμένουν εν πολλοίς ζητούμενο.

Γίγαντες του «στεριανού» επιχειρείν, όπως η Amazon, η Electrolux, η Philips, η IKEA και άλλοι, συγκρότησαν τον Μάρτιο του 2023 τη Συμμαχία Αγοραστών Ναυτιλιακών Υπηρεσιών Μηδενικών Εκπομπών (Zero Emission Maritime Buyers Alliance – ZEMBA) για να επιταχύνουν την ανάπτυξη των ναυτιλιακών υπηρεσιών μηδενικών εκπομπών αέριων ρύπων CO2 και, όπως υποστηρίζουν, να δημιουργήσουν μια ανταγωνιστική αγορά για τις υπηρεσίες αυτές, ώστε έμμεσα να συμβάλουν ως φορτωτές στη μείωση των εκπομπών ρύπων από τα πλοία.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής η ZEMBA δημοσίευσε προχθές μία προκήρυξη για ναύλωση από τα μέλη της πλοίων για μία τριετία, που κινούνται με καύσιμα μηδενικών εκπομπών, συνολικής μεταφορικής ικανότητας 600.000 TEU.

Πρόκειται για μία εξέλιξη που δημιουργεί νέα δεδομένα στη διεθνή ναυτιλιακή αγορά, η οποία επιδιώκει μέσω των θεσμικών της οργάνων μία καθολική θεσμική αντιμετώπιση των προκλήσεων της πράσινης μετάβασης. Να σημειωθεί ότι μέχρι τώρα ένας ελάχιστος αριθμός πολύ μεγάλων ναυτιλιακών εταιρειών έχει προαγοράσει κάποιο είδος πράσινου καυσίμου, το οποίο, όπως τονίζουν οι αναλυτές, δεν φθάνει να καλύψει τις ανάγκες της ναυτιλίας. Οπως υποστηρίζουν οι εφοπλιστικές ενώσεις, η ανάπτυξη εναλλακτικών καυσίμων και τεχνολογιών απαιτεί τη συμβολή και τον συντονισμό ενός ευρέoς φάσματος εμπλεκόμενων με τη ναυτιλία κλάδων, όπως παραγωγοί και προμηθευτές καυσίμων, ναυπηγεία, κατασκευαστές ναυτικών μηχανών, λιμένες και τερματικοί σταθμοί, ναυλωτές, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ρυθμιστικές Αρχές και κυβερνήσεις, προκειμένου η διεθνής ναυτιλία να έχει πρόσβαση σε ασφαλείς και κατάλληλες για τις ανάγκες της τεχνολογίες πρόωσης, καθώς και σε ναυτιλιακά καύσιμα που θα είναι διαθέσιμα παγκοσμίως.

Η πρώτη πρωτοβουλία

Η ZEMBA επισημαίνει όμως ότι με τον τρόπο αυτό θα βοηθήσει τις εταιρείες – μέλη της να μειώσουν σχεδόν κατά 1 εκατομμύριο μετρικούς τόνους τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ποσότητα που ισοδυναμεί με την απομάκρυνση 215.000 αυτοκινήτων από τους δρόμους. Ο διαγωνισμός αυτός είναι η πρώτη μεγάλη πρωτοβουλία από την πλευρά αγοραστών ναυτιλιακών υπηρεσιών που στοχεύει στην επιτάχυνση της μετάβασης σε ναυτιλιακά καύσιμα μηδενικών εκπομπών σε έναν από τους πιο δύσκολους τομείς για την απαλλαγή από τον άνθρακα, τονίζει σε σχετική ανακοίνωση.

Η ZEMBA αναζητά προσφορές για υπηρεσίες μεταφοράς, από μεμονωμένους μεταφορείς ή κοινοπραξίες, οι οποίες επιτυγχάνουν τουλάχιστον 90% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα. Η επιλογή καυσίμου θα αντιμετωπίσει τις ανησυχίες για την ασφάλεια και τη χρήση γης, ιδίως εκείνες που αφορούν τις βιογενείς ουσίες. Η έναρξη του προγράμματος παροχής ναυτιλιακών υπηρεσιών που βασίζονται στα νέα, καθαρότερα καύσιμα αναμένεται το 2025.

Η ZEMBA θα εξετάσει τις προσφορές που πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:

– Επαρκής χωρητικότητα για την κάλυψη της συνολικής ζήτησης των μελών της ZEMBA ύψους 600.000+ TEU σε απόσταση 6.000 ναυτικών μιλίων/~11.000 χιλιομέτρων για τρία χρόνια.

– Πρόσβαση σε καύσιμα που παρέχουν μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τουλάχιστον κατά 90% σε σύγκριση με τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα σε επίπεδο κύκλου ζωής του καυσίμου (από την παραγωγή στην κατανάλωση).

– Διαφάνεια όσον αφορά τις εκπομπές καυσίμων στη βάση του κύκλου ζωής, για την επικύρωση των ισχυρισμών μείωσης των εκπομπών. Αυτό θα καταστεί εφικτό μέσω αυστηρών προσεγγίσεων που θα διασφαλίζουν εξαιρετικά αξιόπιστες μειώσεις εκπομπών, επιτρέποντας παράλληλα στις εταιρείες να διατηρούν αξιόπιστες αλυσίδες εφοδιασμού, απαραίτητες για την παγκόσμια οικονομία μας.

Η ZEMBA θα διαπραγματευτεί ένα επιπλέον κόστος («green premium») για λογαριασμό των μελών της, που θα λαμβάνει υπόψη το πρόσθετο κόστος λειτουργίας ενός πλοίου με καύσιμα μηδενικών εκπομπών. Η τελική σύμβαση θα είναι διμερής μεταξύ των μελών της ZEMBA και του νικητή του διαγωνισμού. Επιπλέον, στο πλαίσιο της διαδικασίας υποβολής προσφορών, η ZEMBA ζητά από τους προσφέροντες εγγυήσεις για τα πλοία και τα καύσιμα. Ο πλειοδότης θα πρέπει επίσης να παράσχει επαλήθευση από τρίτο μέρος για τη μείωση των εκπομπών που μπορούν να διεκδικήσουν τα μέλη της ZEMBA.