Αναζήτηση
Η καθέλκυση στη Λοριάν της Γαλλίας της πρώτης φρεγάτας Belharra («Κίμων») που αποκτά το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό επιβεβαιώνει τις εξαιρετικές σχέσεις Αθήνας – Παρισιού και ενισχύει την προοπτική επέκτασης της συνεργασίας των δύο χωρών στο πλαίσιο της στρατηγικής συμφωνίας του Σεπτεμβρίου του 2021.
Είναι άραγε εφικτή η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενοποίησης με διμερείς συμφωνίες;
Μια απάντηση μπορούμε να αναζητήσουμε στην περίπτωση της γαλλοβρετανικής συμφωνίας του Σεν Μαλό του Δεκεμβρίου 1998 για ενισχυμένη στρατιωτική και αμυντική συνεργασία των δύο χωρών που δημιούργησε εκείνη την περίοδο νέα δεδομένα στη συζήτηση για μια ευρωπαϊκή αμυντική ταυτότητα.
Με τη Διακήρυξη της Συνόδου Κορυφής στο Σεν Μαλό της Βρετάνης, οι δύο χώρες (οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης), ζητούσαν την τόνωση της αμυντικής ταυτότητας της Ενωμένης Ευρώπης, ώστε να μπορέσει να διαδραματίσει στο μέλλον αποφασιστικό ρόλο στην επίλυση κρίσεων στην περιφέρειά της.
Στη Διακήρυξη του Σεν Μαλό αναφερόταν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση «πρέπει να έχει τις δυνατότητες αυτόνομης δράσης, με την υποστήριξη αξιόπιστων στρατιωτικών δυνάμεων και την ικανότητα να λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με τη χρήση των δυνάμεων αυτών, καθώς και την προθυμία να τις χρησιμοποιήσει στο πλαίσιο διεθνών κρίσεων».
Τη γαλλοβρετανική προσέγγιση είχε επιδοκιμάσει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βιέννης στις 12 Δεκεμβρίου 1998 και ανέλαβε την υποχρέωση να αναζητήσει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο.
Ομως από τότε άλλαξαν πολλά στη Μεγάλη Βρετανία και η πολιτική ζωή της χώρας διολίσθησε στον λαϊκισμό.
Οδηγήθηκε μέσω του δημοψηφίσματος του Ιουνίου του 2016 στο Brexit και απομακρύνθηκε από όλες αυτές τις μορφές ενισχυμένων συνεργασιών. Η Ευρωπαϊκή Ενωση από τη δική της πλευρά αφιερώθηκε στη διαχείριση μιας «πολυκρίσης» που κορυφώθηκε με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Οσο για τη Γαλλία, μετά την εκλογή του Μακρόν τον Μάιο του 2017, άρχισε να διατυπώνει όλο και περισσότερο την πρόταση του γάλλου προέδρου για μια στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θα στηριχθεί σε ενισχυμένες συνεργασίες.
Στο πλαίσιο αυτής της λογικής, Γαλλία και Ελλάδα, υπέγραψαν στο Παρίσι στις 28 Σεπτεμβρίου 2021, συμφωνία που έχει πολλά κοινά στοιχεία από το πνεύμα της γαλλοβρετανικής συμφωνίας. Με χαρακτηριστικά στρατηγικής σημασίας και για τις δύο χώρες, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως «μεσογειακό Σεν Μαλό».
Επιπλέον, εμπεριέχει και σοβαρά στοιχεία αμυντικής συνδρομής που της δίνει τη δυνατότητα να λειτουργήσει και ως συμφωνία-ανάχωμα στην Τουρκία. Για τη Γαλλία η ευρωπαϊκή κυριαρχία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και από τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη «διαχείριση» της Τουρκίας.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έχει πλέον αναδείξει σε βασικό πυλώνα της ευρωπαϊκής πολιτικής του την αναζήτηση της απαραίτητης ευρωπαϊκής κυριαρχίας.
Η ευρωπαϊκή κυριαρχία στην οποία επιμένει ο Μακρόν είναι απαραίτητη για να ανταποκριθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση στις νέες προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης.
Και θα πρέπει να περιλαμβάνει την εμβάθυνση και ολοκλήρωση της Ευρωζώνης που θα συμπληρώνει το σχέδιο ανάπτυξης της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ενωση να είναι σε θέση να εξασφαλίζει τη στρατηγική της αυτονομία και κυριαρχία.
Η συζήτηση περί ευρωπαϊκής κυριαρχίας συνδέεται όμως και με την ανάγκη της Ελλάδας να μοιραστεί το ασύμμετρο βάρος της γεωγραφίας της.
Με πρωταγωνιστικό ρόλο στη Μεσόγειο, Γαλλία και Ελλάδα, θα συνεχίσουν να εργάζονται για μια ειρηνική και ευημερούσα περιοχή, που θα διέπεται από συνεργασία, αλληλεγγύη και σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου.
