Η είσοδος δύο νέων, ενισχυμένων, αντιγριπικών εμβολίων έφερε αλλαγές στις συστάσεις των ειδικών σχετικά με τον εποχικό εμβολιασμό. Το ένθετο «Υγεία» μέσα από 10 ερωτήσεις επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σχετικά με τα εμβόλια «νέας γενιάς», δεδομένου πως στη φαρέτρα των γιατρών εντάσσεται και το επικαιροποιημένο εμβόλιο έναντι της Covid-19, εστιάζοντας σε ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού.

Σε κάθε περίπτωση η επιστημονική κοινότητα τονίζει την ανάγκη να οχυρωθεί ο ενήλικος πληθυσμός από τις αναπνευστικές λοιμώξεις, που όπως κάθε χρόνο αυξάνεται η κυκλοφορία τους στην κοινότητα κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες. Και υπογραμμίζει πως μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο την υγεία, ειδικά των ευπαθών ομάδων. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως τα εμβόλια χορηγούνται δωρεάν σε όλους τους πολίτες.

  1. Τι συστήνει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού σχετικά με τα νέα αντιγριπικά εμβόλια;

Tα ενισχυμένα τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια QIV-HD και aQIV έχουν υψηλή ανοσογονικότητα και προκρίνονται για την πρόληψη της εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης και των νοσηλειών, σε άτομα 65 ετών και άνω. Εχουν ικανοποιητικό προφίλ ασφάλειας και, παρότι η συχνότητα ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν μεγαλύτερη απ’ ό,τι μετά τον εμβολιασμό με συμβατικό εμβόλιο γρίπης, στο σύνολό της ήταν χαμηλή, αναφέρουν τα μέλη της Επιτροπής. Και προσθέτουν: «Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συνιστά ειδικότερα για τα άτομα 75 ετών και άνω λόγω ανοσογήρανσης να εμβολιάζονται με τα προαναφερόμενα ενισχυμένα εμβόλια».

2.      Ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες;

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των νεότερων αντιγριπικών εμβολίων (ενδέχεται να εμφανιστούν σε περισσότερα από 1 στα 10 άτομα), οι οποίες κατά κανόνα διαρκούν μέχρι τρεις ημέρες, είναι πόνος στο σημείο της ένεσης, κόπωση και πονοκέφαλος.

3.      Και ποιοι θα υποβάλλονται σε εμβολιασμό με τα συμβατικά εμβόλια;

Τα συμβατικού τύπου εμβόλια είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά και συστήνονται για τον ενήλικο πληθυσμό αλλά και για τα παιδιά (από έξι μηνών), που έχουν χρόνια νοσήματα ή επιβαρυντικούς παράγοντες υγείας, ανεξαρτήτως ηλικίας. Υπενθυμίζεται πως προτεραιότητα έχουν, εκτός από τους ηλικιωμένους, άτομα (ανεξαρτήτως ηλικίας) που έχουν διαγνωστεί με χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, καρδιακή νόσο με αιμοδυναμική διαταραχή, χρόνια νεφροπάθεια ή παθήσεις ήπατος, διαβήτη, ανοσοκατεσταλμένοι κ.ά. Εν τω μεταξύ και όπως υπογραμμίζει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, «αν και τα ενισχυμένα τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια QIV-HD (εμβόλιο υψηλής δόσης) και aQIV (εμβόλιο με ανοσοενισχυτικό) προτιμώνται στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω έναντι του συμβατικού εμβολίου γρίπης, εάν δεν υπάρχει διαθεσιμότητα, ο αντιγριπικός εμβολιασμός δεν πρέπει να καθυστερεί και συνιστάται να διενεργείται με οποιοδήποτε εμβόλιο».

4.      Ποια εμβόλια πρέπει να συνταγογραφούνται;

Προς το παρόν όλα τα αντιγριπικά εμβόλια (δηλαδή, νέου τύπου και συμβατικά) χορηγούνται έπειτα από συνταγή γιατρού. Ομως, στις αρχές Νοεμβρίου, το συμβατικό εμβόλιο θα είναι διαθέσιμο χωρίς συνταγή. Για το νέου τύπου, ακριβότερα, εμβόλια όμως θα χρειάζεται συνταγογράφηση και έπειτα θα χορηγούνται δωρεάν. Σημειώνεται πως το κόστος των συμβατικών εμβολίων κυμαίνεται στα 10 ευρώ, ενώ η τιμή των νεότερων αγγίζει τα 28 ευρώ και φτάνει ως τα περίπου 54 ευρώ.

5.      Τι ισχύει για τους ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα;

«Ολοι όσοι έχουν διαγνωσθεί με νόσημα για το οποίο λαμβάνουν ανοσοτροποποιητική αγωγή (ρευματολογικά νοσήματα, γαστρεντερολογικά, νευρολογικά, πνευμονολογικά κ.ά.), ανεξάρτητα από την ηλικία τους, πρέπει να κάνουν αντιγριπικό εμβόλιο. Εκείνοι που είναι μεγαλύτερης ηλικίας (άνω των 65 ετών) είναι προτιμότερο να εμβολιαστούν με τα νέα εμβόλια, όμως το ίδιο ισχύει για επιλεγμένους ασθενείς μικρότερης ηλικίας υπό ανοσοτροποποιητική αγωγή», τονίζει στο «Υγεία» ο καθηγητής Παθολογίας – Ρευματολογίας του ΕΚΠΑ Πέτρος Σφηκάκης. Ο ίδιος, δε, προσθέτει πως οδηγίες από τους διεθνείς οργανισμούς θα εκδοθούν τις επόμενες εβδομάδες. «Σε κάθε περίπτωση, οι ασθενείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους», καταλήγει. Σε αντίστοιχη σύσταση προχώρησε και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ) καλώντας τους πολίτες να απευθυνθούν στον θεράποντα ιατρό τους για να εμβολιαστούν με τα εμβόλια που είναι αναγκαία, ανάλογα με την ηλικία και το ιστορικό τους.

6.      Τι εμβόλιο πρέπει να κάνουν οι ασθενείς υπό θεραπεία για καρκίνο;

Οι ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο μπορούν να λάβουν τα νέα αντιγριπικά εμβόλια, καθώς δεν περιέχουν ζώντες, εξασθενημένους ιούς. Οπως σημειώνει ο καθηγητής Θεραπευτικής Ογκολογίας – Αιματολογίας του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος, «λόγω των θεραπειών (χημειοθεραπειών ή ανοσοθεραπειών), με έμφαση σε αυτές που επηρεάζουν τα Β-λεμφοκύτταρα, η απόκριση στον εμβολιασμό είναι περιορισμένη όπως και η διάρκεια της κάλυψης. Ιδιαίτερα σε ασθενείς με μυέλωμα ή άλλες αιματολογικές κακοήθειες χορηγούμε συνήθως δύο δόσεις εμβολίου. Οπότε τα δύο νέα εμβόλια προσφέρονται περισσότερο γι’ αυτές τις κατηγορίες των ασθενών».

7.      Θα χρειαστούν δύο δόσεις οι ασθενείς με καρκίνο;

Ο ειδικός αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να χρειαστούν δύο δόσεις και για τα νέα εμβόλια. «Ανάλογα με το πώς εξελίσσεται το κύμα της εποχικής γρίπης, θα αποφανθούμε εάν κρίνεται αναγκαία μία επιπλέον δόση».

8.      Πότε πρέπει να ξεκινήσει ο αντιγριπικός εμβολιασμός;

Εχει ήδη, δειλά, ξεκινήσει. Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες σημειώνουν πως το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν από την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου δύο εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες πριν από την έναρξη του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα (δηλαδή στα μέσα και μέχρι το τέλος Νοεμβρίου).  Σημειώνεται πάντως ότι συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης για άτομα για τα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως. Για τις ανάγκες κάλυψης του πληθυσμού, αναμένεται να φτάσουν στα ιδιωτικά φαρμακεία περί τα 3,8 εκατ. αντιγριπικά εμβόλια. Για την Ιστορία, πέρυσι εμβολιάστηκαν με το αντιγριπικό εμβόλιο 3.028.000 πολίτες εντός των συνόρων, ενώ την περίοδο 2021-2022 είχαν εμβολιαστεί 3.258.000 πολίτες.

9.      Πότε θα ξεκινήσει η εμβολιαστική εκστρατεία έναντι της Covid-19;

Αναμένεται να ξεκινήσει στα μέσα Οκτωβρίου. Η χώρα μας έχει παραλάβει 1,6 εκατομμύρια εμβόλια «νέας γενιάς» έναντι του κορωνοϊού, που στοχεύουν στην υποπαραλλαγή ΧΒΒ.1.5. Πάντως, όπως δείχνουν οι μελέτες, οδηγούν σε σημαντικά επίπεδα ανοσίας ακόμη και έναντι της ΒΑ.2.86 – γνωστής και ως Pirola -, παρότι διακρίνεται από τον μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων στην εξωτερική πρωτεΐνη του ιού. Αυτό που απομένει είναι να διευκρινιστούν οι συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών σχετικά με το ποιοι οφείλουν να «οχυρωθούν». Εντούτοις και σύμφωνα με πληροφορίες, ο εμβολιασμός θα είναι αφενός προαιρετικός και αφετέρου «ανοιχτός» προς όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως κατάστασης υγείας.

10.      Ποια θα πρέπει να είναι η χρονική απόσταση μεταξύ του εμβολιασμού έναντι της γρίπης και της Covid;

Το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί ακόμη και την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού – αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία – όπως και οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών επίσης αναφέρει πως ασυμπτωματικά άτομα που ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα Covid-19 και έχουν αρνητικό εργαστηριακό έλεγχο μπορούν να εμβολιαστούν κανονικά. Αντιθέτως, οι συμπτωματικοί ασθενείς με λοίμωξη Covid-19 ή άλλη λοίμωξη του αναπνευστικού πρέπει να αναβάλουν τον εμβολιασμό τους μέχρι να υποχωρήσει η συμπτωματολογία της νόσου.