Το μήνυμα της κάλπης

Αν θέλουμε να εξετάσουμε «στεγνά» το χθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα, νομίζω ότι πρέπει να εστιάσουμε σε δύο σημαντικά μηνύματα που ανέδειξε χθες η κάλπη του δεύτερου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών. Το πρώτο είναι ότι η αλαζονεία της εξουσίας είναι βαριά ασθένεια, πλήττει όλες τις κυβερνήσεις και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και ψυχικό σθένος για να την αποφύγει κανείς. Το δεύτερο είναι ότι ο σοφός λαός έχει τις δικές του λύσεις, εκεί που διαπιστώνει ότι υπάρχει κενό – και χθες ανέθεσε, έστω άτυπα, τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο ΠΑΣΟΚ.

Από σήμερα, και οι δύο, κυβέρνηση και ΠΑΣΟΚ, έχουν μπροστά τους ένα τεράστιο πολιτικό πρόβλημα: η κυβέρνηση το πώς θα προσγειωθεί στην άχαρη πραγματικότητα, θα σκύψει πάνω στα προβλήματα του κόσμου και θα ασχοληθεί διεξοδικά και χωρίς φανφάρες με τη διαχείρισή τους.

Το δε ΠΑΣΟΚ, το πώς θα κεφαλαιοποιήσει αυτή την τεράστια επιτυχία, που δεν ήρθε από το πουθενά, αλλά ήταν προϊόν μιας συνετής, σκληρής δουλειάς στην κοινωνία.

Μετά το χθεσινό εκλογικό αποτέλεσμα είναι προφανές ότι στους οκτώ μήνες που μεσολαβούν ως τις ευρωεκλογές, και οι δύο, θα κληθούν να απαντήσουν αν «διάβασαν» σωστά το μήνυμα που εξέπεμψε η κάλπη. Οι πολίτες ζήτησαν από την κυβέρνηση να εγκαταλείψει την άκαρπη επιμονή σε μια υπερφίαλη διακυβέρνηση, από το δε ΠΑΣΟΚ να ανοιχτεί στην κοινωνία, να ζυμωθεί μαζί της και επιτέλους να κινηθεί γρήγορα να καλύψει το κενό που αφήνει η ραγδαία αποσάθρωση του ΣΥΡΙΖΑ.

Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική ζωή της χώρας μπαίνει πια σε έναν καινούργιο δρόμο, ασφαλώς καλύτερο από αυτόν που ακολουθούσε έως τώρα. Και αυτό, όπως και να το δει κανείς, όπως και να το αναλύσει, είναι μια καλή εξέλιξη. Γιατί «διορθώνει» ως έναν βαθμό το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών του Ιουνίου…

Μια ηχηρή αποτυχία

Πολλοί στέκονται στο γεγονός ότι το αποτέλεσμα συνιστά μια σοβαρή ήττα για τη Νέα Δημοκρατία. Οτι, αντί του «υγιεινού περιπάτου» με 13-0 στις περιφερειακές εκλογές, το 7-6 είναι ένα αποτέλεσμα που πρέπει να προβληματίσει έντονα την κυβέρνηση. Τόσο για τις επιλογές των προσώπων που έγιναν, όσο και για τη στρατηγική που ακολουθήθηκε, ειδικά για τον δεύτερο γύρο των εκλογών, και η οποία «γκριζάρισε» σημαντικά την παντοδυναμία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι εκείνοι που προσμετρούν στην ανάλυσή τους τις περιοδείες της «τελευταίας στιγμής», ακόμη και την Παρασκευή προ των εκλογών, που, όπως αποδείχθηκε, είχαν καταστροφικά αποτελέσματα. Οπου πήγε, οι κυβερνητικοί υποψήφιοι ηττήθηκαν, με αποκορύφωμα τη βαριά ήττα του Κώστα Αγοραστού στη Θεσσαλία από τον υποψήφιο του ΠΑΣΟΚ Δημήτρη Κουρέτα. Και αφού είχε προηγηθεί ένα μπαράζ επισκέψεων στη Θεσσαλία προς στήριξη του γαλάζιου υποψηφίου από κλιμάκια υπουργών. Για λόγους που προφανώς εκείνος γνωρίζει καλύτερα, διέπραξε ένα ακόμη σοβαρότερο πολιτικό λάθος, να πάρει αγκαζέ τον Κώστα Μπακογιάννη, τρεις ημέρες πριν από τις εκλογές, και να περιοδεύσει μαζί του στην Πλατεία Βικτωρίας, την επομένη του debate με τον Χάρη Δούκα. Οταν οι εκτιμήσεις του επιτελείου του ήταν πως ο Κ. Μπακογιάννης είχε «ισοπεδώσει» τον Χ. Δούκα.

Ως πολιτικό ον που είναι, υποθέτω θα αναλύσει με προσοχή αυτό που συνέβη και το οποίο τον αγγίζει προσωπικά. Από τις επτά περιφέρειες που διεκδικούσε η ΝΔ στον δεύτερο γύρο, στις πέντε από τις οποίες ο ίδιος προσωπικά έριξε όλο το προσωπικό του κύρος (Θεσσαλία, Βόρειο Αιγαίο, Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος), η ΝΔ κέρδισε οριακά εκείνη της Πελοποννήσου – απόδοση που δεν μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία. Αλλά μια ηχηρή αποτυχία.

Είναι μια καλή αρχή ανάλυσης πάντως ότι, όπως παραδέχτηκε ο ίδιος στη χθεσινοβραδινή του δήλωση, η κυβέρνησή του πρέπει να «γειωθεί» με την κοινωνία. Αναφορά όμως που συγκρούστηκε με την όχι και τόσο ευοίωνη ως προς αυτό «υπενθύμιση» που έκανε, ότι η ΝΔ κέρδισε τις πρόσφατες εθνικές εκλογές…

Απώλεια τριών μεγάλων δήμων

Και υπάρχει και κάτι ακόμη: επί των ημερών του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ «επιτεύχθηκε» και το εντελώς απροσδόκητο. Να χάσει το κόμμα και τους τρεις μεγάλους δήμους, και μάλιστα τους δύο από αυτούς με εκκωφαντικό τρόπο. Γιατί εκτός από τον Δήμο Αθηναίων χάθηκε, και μάλιστα με συντριπτικά ποσοστά, και ο Δήμος Θεσσαλονίκης, παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις του ίδιου στο πλευρό του υποψηφίου του κόμματος Κώστα Ζέρβα. Πέτυχε δε και κάτι ακόμη, το οποίο τον φέρνει σε ευθεία αντιστοίχιση με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον ιδρυτή του κόμματος: και οι τρεις δήμοι πέρασαν στο ΠΑΣΟΚ. Κάτι που είχε να συμβεί από το 1978!!!

Οταν το ΠΑΣΟΚ του 25,3%, έχοντας απέναντί του την πανίσχυρη ΝΔ του ιδρυτή της, είχε καταφέρει να εκλέξει στην Αθήνα τον Δημήτρη Μπέη, στη Θεσσαλονίκη τον Θεοχάρη Μαναβή και στον Πειραιά τον Γιάννη Παπασπύρου. Η εκλογή τότε των τριών δημάρχων είχε θεωρηθεί ως προάγγελος της νίκης του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του 1981. Τραβηγμένο σήμερα; Μπορεί. Αλλά η Ιστορία διδάσκει, και καλόν θα είναι ο Κυρ. Μητσοτάκης να σκύψει πάνω σε αυτή και να τη μελετήσει διεξοδικά…

Οπως οφείλει να μελετήσει – κατά τη γνώμη μου – και το γιατί οι νεοδημοκράτες δεν προσήλθαν στις κάλπες, συμβάλλοντας αποφασιστικά με την αποχή τους στη νίκη των υποψηφίων της αντιπολίτευσης…

Ο μεγάλος νικητής

Και υπάρχει και ο μεγάλος νικητής των χθεσινών εκλογών, που είναι το ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη. Του Ανδρουλάκη που «δεν το έχει», του Ανδρουλάκη που «δεν μπορεί», του Ανδρουλάκη ο οποίος «δεν είναι σε θέση να κάνει το ΠΑΣΟΚ ανταγωνιστικό προς τη ΝΔ», «δεν δουλεύει, δεν τρέχει, δεν έχει θέσεις, δεν έχει πολιτική άποψη για τη χώρα». Τους διέψευσε όλους επί του πεδίου. Αποδείχθηκε ότι και θέλει, και μπορεί. Με ελάχιστα μέσα, χωρίς ουσιαστική στήριξη από μια μεγάλη μερίδα των μέσων ενημέρωσης, συμβατικών και ηλεκτρονικών, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έδωσε μια σχεδόν μοναχική μάχη και τα κατάφερε. Τα κατάφερε καλά. Η επιλογή του να χρίσει υποψήφιο για τον Δήμο της Αθήνας έναν παντελώς άγνωστο καθηγητή του ΕΜΠ, τον κ. Δούκα, απέδειξε στην πράξη ότι ακόμη και στις μέρες μας ισχύει, και επιβεβαιώθηκε αυτό, ο μύθος του Δαβίδ που νικάει τον Γολιάθ με μια σφεντόνα (για να είμαι και στο κλίμα των ημερών). Βεβαίως, η κυβέρνηση από χθες έχει ξεκινήσει μια εργώδη προσπάθεια να απομειώσει τη σημασία της επιτυχίας. Επιχειρεί να εμφανίσει το αποτέλεσμα ως μια σύμπραξη των αντικυβερνητικών δυνάμεων, του ΣΥΡΙΖΑ συμπεριλαμβανομένου, κάτω από την ομπρέλα του ΠΑΣΟΚ. Λογικό. Αλλά οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: πλην της κατάκτησης των μεγάλων δήμων, όπως φαίνεται, πάνω από το ⅓ των δήμων της χώρας έχουν πλέον δημάρχους οι οποίοι έχουν σημείο αναφοράς ένα κόμμα που στις πρόσφατες εθνικές εκλογές έλαβε κάτι λιγότερο από 12%.

Είναι ίσως πρόωρο να εκτιμήσει κανείς ή και να θεωρήσει ως δεδομένο ότι «η Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται», αλλά παράλληλα δεν γίνεται να αψηφήσει το ίδιο το γεγονός που αποκτά καταλυτική σημασία για τη συνέχεια…