Τετάρτη, 4 Οκτωβρίου 2023. Εκατοντάδες Ισραηλινές και Παλαιστίνιες διαδηλώνουν στην Ιερουσαλήμ απευθύνοντας κοινή έκκληση στις ηγεσίες τους να επιστρέψουν στο διαπραγματευτικό τραπέζι, ώστε να φτάσουν επιτέλους σε μια διπλωματική συμφωνία. «Θέλουμε ειρήνη!» φωνάζουν. «Σταματήστε να σκοτώνετε τα παιδιά μας!». Οι διαδηλώτριες κατευθύνονται κατόπιν στη Νεκρά Θάλασσα, στη Δυτική Οχθη, γίνονται ακόμα περισσότερες. Είναι «Η Εκκληση της Μητέρας», διαδήλωση που πραγματοποιείται κάθε χρόνο, παραμονές της εβραϊκής γιορτής του Σιμχάτ Τορά, με πρωτοβουλία της διαθρησκευτικής οργάνωσης Γυναίκες Διεξάγουν Ειρήνη. Η 74χρονη καναδο-ισραηλινή Βίβιαν Σίλβερ είναι ιδρυτικό της μέλος. Η συμμετοχή στη φετινή διαδήλωση είναι μεγάλη, η χαρά της άλλη τόση.

Σάββατο, 7 Οκτωβρίου. Τρομοκράτες της Χαμάς εισβάλλουν στο κιμπούτζ Μπε’ερί, τόπο κατοικίας της Βίβιαν Σίλβερ εδώ και 23 χρόνια, πολύ κοντά στα σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας. Η 74χρονη ζει πια μόνη εκεί, ο άνδρας της έχει πεθάνει, ο ένας της γιος, ο Γιονατάν, ζει με την οικογένειά του στο Τελ Αβίβ, ο άλλος, ο Τσεν, στο Κονέκτικατ. Κρύβεται μέσα σε μια ντουλάπα στο «δωμάτιο πανικού» του σπιτιού της, αρχίζει να στέλνει μηνύματα σε συγγενείς και φίλους. «Σ’ αγαπάω, μαμά. Είμαι μαζί σου» της γράφει, στις 11.07, ο Γιονατάν. «Σε νιώθω» του απαντάει εκείνη. Ηταν η τελευταία επικοινωνία της. «Δεν ξέρουμε πού βρίσκεται» λέει ο γιος της. «Μόνο να ελπίζω μπορώ, ότι την κρατούν στη Γάζα. Τι φριχτή ελπίδα, καλύτερο όμως από το να μην έχεις ελπίδα».

Από όλες τις ιστορίες των 203 ομήρων που (εκτιμά το Ισραήλ ότι) κρατάει η Χαμάς στη Γάζα, δύσκολα θα βρει κανείς κάποια να εμπεριέχει περισσότερη τραγική ειρωνεία. Η Βίβιαν Σίλβερ είναι μία από τις πιο γνωστές ακτιβίστριες υπέρ της ειρήνης στο Ισραήλ, μια γυναίκα μικροκαμωμένη, φαινομενικά εύθραυστη, αλλά με ατελείωτη ενέργεια, πολύ δυνατή. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Γουίνιπεγκ του Καναδά, επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Ισραήλ ως φοιτήτρια και το 1974, σε ηλικία 25 χρόνων, έκανε τη δική της «αλιγιά», εγκαταστάθηκε αρχικά στο κιμπούτς Γκεζέρ, στο Κεντρικό Ισραήλ, κατόπιν, το 1990, μαζί με τον σύζυγο και τα παιδιά τους, στο Μπε’ερί. Στο Γκεζέρ, στα πρώτα χρόνια του ακτιβισμού της, επικεντρώθηκε στα γυναικεία δικαιώματα και τις ανισότητες μεταξύ των φύλων στην ισραηλινή κοινωνία. Οταν μετακόμισε στο Μπε’ερί, ωστόσο, συνειδητοποίησε το εύρος των διακρίσεων σε βάρος των κοινοτήτων των Βεδουίνων στο Νότιο Ισραήλ και ξεκίνησε διάφορα προγράμματα για την προώθηση της ισότητας – ένα από αυτά ταίριαζε Αράβισσες και Εβραίες για την παραγωγή αντικειμένων που μπορούσαν να πουληθούν. «Ταίριαξε μια εβραία ποιήτρια και μια αράβισσα εικονογράφο, έφτιαξαν μαζί ένα βιβλίο· μια Αράβισσα σαπωνοποιό με μια εβραία κεραμίστρια που έφτιαχνε ειδικά πιατάκια· μια εβραία χρυσοχόο με μια Αράβισσα που σκάλιζε κοσμηματοθήκες από ξύλο ελιάς…».

Το 1998 η Βίβιαν Σίλβερ ανέλαβε επικεφαλής του Ινστιτούτου Νεγκέφ για τις Στρατηγικές της Ειρήνης και της Ανάπτυξης. Εναν χρόνο αργότερα συνίδρυσε το Αραβο-Εβραϊκό Κέντρο για την Ισότητα, την Ενδυνάμωση και τη Συνεργασία. Μέχρι το 2005, ταξίδευε τακτικά στη Γάζα για συναντήσεις με παλαιστίνιες ακτιβίστριες – ακόμα και όταν η Χαμάς και η Παλαιστινιακή Τζιχάντ άρχισαν να βάλλουν συχνά εναντίον ισραηλινών πολιτών, μεταξύ άλλων και στο Μπε’ερί, πυροδοτώντας ισραηλινές στρατιωτικές επιδρομές στη Γάζα, διατήρησε τακτική τηλεφωνική επικοινωνία μαζί τους. Σταμάτησε να τηλεφωνεί μόνον όταν οι παλαιστίνιες ακτιβίστριες άρχισαν να φοβούνται ότι κινδύνευαν από τους άνδρες της Χαμάς.

Το 2014, η Βίβιαν Σίλβερ βγήκε επισήμως στη σύνταξη, έγινε γιαγιά για πρώτη φορά, και το έριξε στην ενδοσκόπηση – όπως θα έγραφε το 2018: «Επρεπε να αναγνωρίσω ότι, ύστερα από 40 χρόνια ακτιβισμού υπέρ της ειρήνης, η Αριστερά, της οποίας είμαι υπερήφανο μέλος, δεν είχε καταφέρει να επιτύχει τον στόχο του τερματισμού της ισραηλινο-παλαιστινιακής διαμάχης». Κάτω δεν το έβαλε ποτέ, ωστόσο. Συνίδρυσε το κίνημα Γυναίκες Διεξάγουν Ειρήνη. Και από τότε που σφραγίστηκε η Γάζα, έγινε ενεργό μέλος της οργάνωσης Δρόμος για την Ανάρρωση, που βοηθούσε στη μεταφορά παλαιστίνιων ασθενών από τα σύνορα σε ισραηλινά νοσοκομεία. Μια στενή της φίλη παρηγορεί σήμερα τον εαυτό της με το να τη φαντάζεται «μαζί με άλλους ομήρους, να προσπαθεί να πείσει τους απαγωγείς τους ότι αυτός δεν είναι ο σωστός τρόπος… Πιθανόν να τους έχει ήδη χωρίσει όλους σε υποομάδες, ώστε να συζητήσουν πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση για όλους». Δεν υπάρχει πάντως άνθρωπος στο περιβάλλον της που να πιστεύει ότι η Βίβιαν Σίλβερ θα ήθελε τη σημερινή ισραηλινή επίθεση στη Γάζα, κανένας. «Είμαι βέβαιος ότι δεν θα ήθελε να συνεχιστεί η βία, σίγουρα όχι στο όνομά της» λέει ο γιος της.

Είναι χρόνια τώρα αιχμάλωτη των φανατικών των δύο πλευρών η ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Κάτι ακόμα που άλλαξε τις τελευταίες 14 ημέρες είναι ότι το φαινόμενο αυτό σαν να εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο. Αντί να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε, φωνάζουμε. Και στο τέλος της μέρας, πέφτουμε μακάριοι, παρέα με τις απόλυτες βεβαιότητές μας, στο ασφαλές μας κρεβάτι.