«Αν δεν ήσασταν αυτό που είστε, τι θα θέλατε να είστε;»

Αν θα χρειαζόταν να έχει κανείς μια απτή μαρτυρία ή απόδειξη ότι οι εποχές και οι κοινωνίες εξελισσόμενες οδεύουν σε μια δραματικότερη σύνθεση σε σχέση με εκείνη που θα εύχονταν να γνωρίσουν, δεν έχει παρά να προβεί σε μια απλή σύγκριση ανάμεσα στην ευχέρεια να μπορεί να προβλέψει με ειδυλλιακό τρόπο το προσωπικό του μέλλον και σε μια πραγματικότητα που διαμορφώνεται συνήθως σε σκοτεινή και δυσερμήνευτη για τον καθένα. Ποιος θα φανταζόταν αλήθεια πως η τρυφερότητα μιας ερώτησης που με διαφορετικές μορφές γέμιζε τις προπολεμικές δεκαετίες, τα λευκώματα νεαρών κοριτσιών και αγοριών «τι θα θέλατε να είστε, αν δεν ήσασταν αυτό που είστε;», θα ακουγόταν σε πολύ μεταγενέστερους χρόνους ως ερώτηση μιας υπαρξιακής δριμύτητας που θα μετέβαλλε τον καθένα σε ένα πρόσωπο δραματικό. Να υποχρεώνεται δηλαδή να μεταφέρει ένα βάρος τη στιγμή ακριβώς που θα χρειαζόταν να αισθάνεται πανάλαφρος προκειμένου να αντιμετωπίσει ένα τέλος που, αν και προδιαγεγραμμένο, δεν παύει να παραμένει τόσο οδυνηρό όσο και αν του ήταν άγνωστο. Αναρωτιέται κανείς πόσοι άνθρωποι, αν δεν είναι το σύνολο της ανθρωπότητας όπως υφίσταται την κάθε στιγμή, δεν θα άλλαζαν μια ζωή όπως έχει εξελιχθεί και τους είναι γνωστή και εν πάση περιπτώσει υπήρξε άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο μια συνειδητή επιλογή, με μια ζωή που αν και εντελώς άγνωστη, φαίνεται να ανταποκρίνεται σε πολύ πιο μύχιους στόχους ή προοπτικές σε σχέση με τις πραγματοποιημένες. Το μυστήριο, ο θάνατος δηλαδή, αν και συνιστά μια κοινή μοίρα να μη βιώνεται παρά σαν μια απολύτως προσωπική ιδιαιτερότητα, να έχει ως συνέπεια μαζί με μια αδιαπραγμάτευτη και τελεσίδικη έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους, την αυτόματη καθαίρεση σε ένα επίπεδο προβληματικό όσον αφορά την αξία κάθε ανθρώπινης ζωής. Οπωσδήποτε θερμές ευχαριστίες στους τέσσερις κορυφαίους, ο καθένας στο είδος του, συνεργάτες του σημερινού αφιερώματος, που πέρα από τα εξαιρετικά καλογραμμένα κείμενά τους, εμφανίζουν ως παρηγορητική μια εκ των πραγμάτων απαρηγόρητη προϋπόθεση της ζωής μας.