Ενας πολιτισμός μέσα από την αντάρα των ερημότοπων

Ο μεγάλος φιλόσοφος και αναλυτής της Αμερικανικής Δημοκρατίας Αλεξίς ντε Τοκβίλ ήταν το 1831 είκοσι έξι χρονών. Για οκτώ μήνες (Μάιος 1831 – Φεβρουάριος 1832) ταξιδεύει, με τον φίλο του και συνοδοιπόρο στις ιδέες Γκιστάβ ντε Μπιμόν, στον Νέο Κόσμο με ατμόπλοιο στις λίμνες, με βάρκες στα ποτάμια και με άλογα στα δάση της Βόρειας Αμερικής. Οι δυο φίλοι και ομοϊδεάτες ταξίδεψαν σε περιοχές όπου, εκτός των Ινδιάνων, κανείς μέχρι τότε δεν είχε πατήσει. Κι όμως, στην αντάρα αυτών των ερημότοπων αναδυόταν ένας πολιτισμός που θα τ’ άλλαζε όλα. Σ’ αυτούς τους ερημότοπους, με τα μιλιούνια κουνούπια που σε κυνηγούν όπου κι αν βρεθείς, είχαν εγκατασταθεί και αγοράσει γη οι άποικοι από την Ευρώπη. Γιατί ήταν πολύ πιο εύκολο εκεί να βρει κανείς γη ν’ αγοράσει, η τιμή της οποίας ήταν πάμφθηνη, αφού είτε οι Ινδιάνοι την είχαν πουλήσει έναντι πινακίου φακής ή τους την είχαν πάρει με τη βία. Αυτή όμως που ήταν πανάκριβη ήταν η εργασία. «Εδώ η αγορά της γης είναι ένα τίποτα και η ανθρώπινη εργασία το παν» (σ. 37). Ενας εργάτης μπορεί να πάρει σε μία μέρα όσα χρήματα του χρειάζονται για την αγορά ενός εκταρίου γης. Συνεπώς, κανείς δεν γίνεται εργάτης σε άλλους, μόνο στον εαυτό του. Και καλά, αν έχει οικογένεια, να τον συνδράμει στην εκχέρσωση και καλλιέργεια της γης, αλλιώς ήταν αναγκασμένος να τα κάνει όλα μόνος. Ενώ οι ηττημένοι πλέον Ινδιάνοι είχαν χάσει όχι μόνο τη γη τους που κατείχαν μόλις λίγο πριν, αλλά και τον τρόπο ζωής τους. Ακακοι και αδύναμοι να κάνουν πλέον το οποιοδήποτε κακό, αδύναμοι ακόμη και ν’ αντισταθούν, παρατηρούν τους λευκούς αποίκους να εκχερσώνουν τη γη τους και να φτιάχνουν εκεί τις καλύβες τους. Κυρίως όμως παραιτημένοι από τη ζωή τους έχουν κυλήσει στο ποτό ως τη μόνη παρηγοριά για την «τύχη» τους. Η ζωή των Ινδιάνων για τους αποίκους δεν κοστίζει τίποτα, αν και αυτοί δεν τους σκοτώνουν, όπως οι Ισπανοί στο Μεξικό. Μια απόλυτη αναισθησία και ένας ψυχρός και ανελέητος εγωισμός συνθέτουν το τοπίο της αντιμετώπισής τους. Ο Τοκβίλ είναι εμφανώς απογοητευμένος από τη θέα αυτών των εξαθλιωμένων Ινδιάνων. Κι όμως δεν υπήρχαν, κατ’ αυτόν, πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι απ’ αυτούς, πριν οι Ευρωπαίοι διώξουν τα θηράματά τους. Υπάρχουν όμως και οι μιγάδες, τη ζωή των οποίων επίσης περιγράφει και διεκτραγωδεί ο Τοκβίλ.