Ο κίνδυνος που ξυπνάει μνήμες

Γερμανία, Ιανουάριος 2024: Ο παγωμένος αέρας ρίχνει την αισθητή θερμοκρασία αρκετά κάτω από το μηδέν, και όμως εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλώνουν εναντίον του ακροδεξιού κόμματος AfD (Ενναλακτική για τη Γερμανία). Λίγες μέρες πιο πριν, το κέντρο ερευνητικής δημοσιογραφίας Correctiv είχε αποκαλύψει λεπτομέρειες από μια συνάντηση στην οποία συμμετείχαν μέλη του AfD, όπου γινόταν λόγος ακόμα και για εκτοπισμούς. Η είδηση ξύπνησε μνήμες από τη Διάσκεψη της Βάνζεε, όταν η εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία σχεδίαζε το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας, και το ποτήρι ξεχείλισε. Αλλά πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Γερμανία, Φεβρουάριος 2013: Εν μέσω της χρηματοπιστωτικής κρίσης ιδρύεται το AfD, με βασικό αίτημα την επιστροφή στο γερμανικό μάρκο. Πολιτικά σχόλια μιλούσαν τότε για ένα κόμμα ανιαρών πανεπιστημιακών που σύντομα θα ξεθυμάνει, όμως για πολλούς ήταν ξεκάθαρο ότι η μικρόψυχη στάση στην Ευρωκρίση δεν ήταν παρά ένα μόνο κομμάτι μιας ακροδεξιάς ατζέντας που θα ξεδιπλωνόταν. Και που ξεδιπλώθηκε. Το 2015 με αφορμή το Προσφυγικό, το 2020 με την πανδημία, το 2022 με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, στον πολιτικό λόγο καθιερώθηκαν ο εθνικισμός, η ξενοφοβία, η συνωμοσιολογία, η άρνηση της ΕΕ· στελέχη του AfD ανακάλυπταν διαρκώς καινούργιους εχθρούς στα εκσυγχρονιστικά κινήματα ισότητας, στα δημόσια ΜΜΕ ή στους «κοκκινοπράσινους». Στο μεταξύ, ο προκλητικός και οξύτατος προγραμματικός και δημόσιος λόγος του κόμματος οδήγησαν στον επίσημο χαρακτηρισμό του ως ακροδεξιού και ηγετικών του στελεχών ως φασιστών, οι Μυστικές Υπηρεσίες παρακολουθούν οργανώσεις του ως εχθρούς της δημοκρατίας. Και όμως, το AfD είναι ίσως αυτήν τη στιγμή το δεύτερο σε δύναμη σε ολόκληρη τη χώρα.