Αυτό που κάποτε ήταν αδιανόητο

Η δική μου γενιά μεγάλωσε από πατεράδες που έλεγαν στους γιους τους ότι προτιμούσαν να τους δουν νεκρούς παρά ομοφυλόφιλους – άλλη λέξη χρησιμοποιούσαν. Μαθαίναμε επίσης ότι τα παιδιά εκτός γάμου ήταν μπάσταρδα. Και πιστεύαμε ότι το «αγνώστου πατρός» στο πιστοποιητικό γεννήσεως ήταν ένα ανεξίτηλο μαρκάρισμα στο μέτωπο. Αν ο πατέρας σου ήθελε να σε αναγνωρίσει, δύσκολα θα το έκανε με συμβολαιογραφική πράξη. Θα έπαιρνε τη μάνα σου με παπά και με κουμπάρο. Εννοείται ότι η ανύπαντρη μητέρα βάδιζε στις παρυφές της πορνείας. Οχι μόνο επειδή έφερε στον κόσμο ένα παιδί εκτός γάμου, αλλά, κυρίως, επειδή είχε το θάρρος να το κάνει. Και η τόλμη σε μια γυναίκα αντιστοιχούσε, τις περισσότερες φορές, σε ήθη ελεγχόμενα για την ελευθεριότητά τους. Μιλάμε άλλωστε για μια εποχή κατά την οποία η παρθενία θεωρούνταν, ακόμα, αρετή, κάτι που η κοπέλα καλό θα ήταν να διαφυλάξει για τον σύζυγό της. Ηταν και τα παιδιά των διαζευγμένων ζευγαριών. Εξ ορισμού προβληματικά, εν δυνάμει αλήτες, με την ντροπή να πέφτει βαριά στις πλάτες τους. Στα δικά μου χρόνια οι γονείς προέτρεπαν τα παιδιά να αποφεύγουν τις παρέες με γόνους «διαλυμένων» οικογενειών. Αλλωστε, για να καταλήξουν οι γονείς σε διαζύγιο κάτι φριχτό θα είχε συμβεί. Και πράγματι, εκείνα τα χρόνια τα ζευγάρια δεν έφταναν εύκολα στο δικαστήριο. Αν το κυρίαρχο αρσενικό έριχνε ξύλο στο σπίτι, οι συγγενείς θα έπεφταν πάνω στην κακοποιημένη γυναίκα και θα της ζητούσαν να βάλει πάνω από όλα το συμφέρον των παιδιών. Ακόμα και αν τα παιδιά έβλεπαν κάθε μέρα τη μάνα τους να γίνεται μπαλάκι του σκουός στους τοίχους της κουζίνας. Αυτό ελάχιστη σημασία είχε. Αρκεί να έδιναν προς τα έξω την εικόνα της οικογένειας. Ενας συμμαθητής μου ήταν ομοφυλόφιλος. Μόλις ενηλικιώθηκε τον πέταξαν έξω από το σπίτι. Βρέθηκε, παιδί ακόμα, να περιπλανιέται στην άγρια νύχτα της μακεδονικής επαρχίας, πριν καταλήξει ερείπιο στα 25 του. Γιατί η ομοφυλοφιλία δεν ήταν, απλώς, αμαρτία ή αιτία κοινωνικού στιγματισμού. Ηταν έγκλημα, μια κουρτίνα ντροπής που σκέπαζε όλη την οικογένεια.