Ο αρχηγός κάνει το κόμμα ή το κόμμα τον αρχηγό;

Το ερώτημα έχει τεθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, όσο η ελληνική Κεντροαριστερά βίωνε αναταράξεις που δεν είχε δει σε όλη την προηγούμενη περίοδο της Μεταπολίτευσης: τι είναι πιο σημαντικό για να «σταθεί» ένας κομματικός μηχανισμός, για να διεκδικήσει κάποια στιγμή την εξουσία – η πολιτική που ακολουθεί ή ο ηγέτης που έχει στο τιμόνι; Τι είναι αυτό που υπερισχύει τελικά, το κόμμα ή το πρόσωπο; Επιτυχημένα παραδείγματα στην Ευρώπη υπάρχουν και για τα δύο: στη Γερμανία μετά τον Πόλεμο, το SPD είχε βαθιές προγραμματικές ρίζες και θέσεις, που άλλαζαν θεσμικά και μόνο ύστερα από απόφαση της βάσης, ακόμα και όταν δεν είχε στο τιμόνι χαρισματικές προσωπικότητες. Αντίθετα, το πολυσυζητημένο γαλλικό Επινέ, που σήμανε την αρχή μιας χρυσής εποχής για τη γαλλική σοσιαλδημοκρατία, είχε ως βασικό σημείο αναφοράς τον πρώτο γραμματέα του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, όπως διαμορφώθηκε το 1971 – τον Φρανσουά Μιτεράν.