Το τέλος της «ελληνικής εξαίρεσης»;

Οι εικόνες από την πλατεία Αριστοτέλους, το περασμένο Σαββατοκύριακο – το κράξιμο, το κυνηγητό, το λιντσάρισμα, τα αγριεμένα πιτσιρίκια με τα μαύρα και με τα στειλιάρια στα χέρια – δεν είναι απλώς τρομακτικές. Είναι, προπάντων, αποκαλυπτικές. Αποκαλύπτουν, ίσως, ότι με τη νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο, με όσα ακούστηκαν μέσα στη Βουλή, με όσα συνεχίζουν να διακινούνται από τον άμβωνα των social media και των εκκλησιών, έχουμε κάνει – πρόσκαιρα ας ελπίσουμε – ένα βήμα εμπρός και δύο βήματα πίσω. Ενα βήμα εμπρός ως προς την ισότητα απέναντι στον νόμο, δύο βήματα πίσω ως προς τις φοβικές αντιλήψεις και τις κοινωνικές συμπεριφορές απέναντι σε εκείνους και εκείνες, τα δικαιώματα των οποίων νομικά αναγνωρίστηκαν. Αποκαλύπτουν, όμως, και κάτι γενικότερο και σημαντικότερο. Οτι περπατάμε, συχνά αμέριμνοι, πάνω σ’ ένα έδαφος διάχυτης βίας που βράζει σε αυλές σχολείων και κρεβατοκάμαρες, σε δρόμους και πλατείες και περιμένει μια αφορμή, έναν περαστικό που δεν μας μοιάζει, μια σπίθα για να πάρει φωτιά. Να ομαδοποιήσει σε αγέλη τους έφηβους, για παράδειγμα, της βόλτας του σαββατόβραδου. Αποκαλύπτουν, επίσης, ότι κάτω από το έδαφος αυτό ανιχνεύεται ένα υπέδαφος οργής και δυσπιστίας που τείνει να συγκροτηθεί σε ένα νέο κύμα αντισυστημικής αγανάκτησης, που απλώνεται, έχει σύνορα ρευστά και ασαφή, εκτίθεται σε κάθε εκδοχή θεωρίας συνωμοσίας και, στη σκοτεινότερη όψη του, μαυροφορεί και διεκδικεί βίαια το μονοπώλιο του δημόσιου χώρου, είτε, στη μεγάλη πλειοψηφία του, δυσπιστεί και κινητοποιείται με κάθε αφορμή που δίδεται, ώστε η διάχυτη δυσπιστία απέναντι στο «σύστημα» να βρει συγκεκριμένο πρόσωπο και αιτία. Είτε είναι τα Τέμπη και η (όχι αδικαιολόγητα) ριζωμένη αίσθηση ότι εμποδίζεται η διερεύνηση της αλήθειας, είτε είναι μια δίκη βιαστών και μια εισαγγελική αγόρευση που μοιάζει να μην εναρμονίζεται με τη φρίκη που η υπόθεση προκάλεσε. Σαν η δυσπιστία και ο θυμός, πολιτικά ανέστια αισθήματα καθώς είναι, να αναζητούν μια σημαία να συνταχθούν πίσω της, ευκαιριακά έστω.