ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΥΔΙΑΣΤΑΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΟΜΠΑΖΗ

Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι ο Αλέξανδρος Τομπάζης θα χτυπούσε κάποια στιγμή την πόρτα του γραφείου μου και θα μου ζητούσε βοήθεια. Ηρθε πολύ ταραγμένος, καταβεβλημένος και ευσυγκίνητος, με την εικόνα του ηττημένου, περιγράφοντάς μου τη δραματική σχέση που βίωνε από την απαξιωτική συμπεριφορά γνωστού καταξιωμένου αλλά κακότροπου τεχνοκράτη, που στο όνομα της τήρησης των εντολών του δεν υπολόγιζε τίποτα για την ολοκλήρωση της επέκτασης του Μεγάρου Μουσικής. Ηταν η εποχή που λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων το μοναδικό και τόσο καλά οργανωμένο γραφείο του Τομπάζη είχε αναπτυχθεί υπέρμετρα μέσα σε λίγο χρόνο και υπήρχαν τεράστιες δυσκολίες να ανταποκριθεί στις πρωτοφανείς τότε απαιτήσεις των έργων της εποχής. Οση ώρα μου μιλούσε συγκινημένος και απελπισμένος, ήρθε αυτόματα στη μνήμη μου σαν μια κινηματογραφική ταινία το τεράστιο έργο του, που με είχε πραγματικά εντυπωσιάσει από τα νεανικά μου χρόνια, ξεκινώντας από τον περίφημο πύργο «Δίφρος» στην Αγία Βαρβάρα στο Χαλάνδρι (1974). Ενα αντισυμβατικό και τεχνολογικά καινοτόμο συγκρότημα διαμερισμάτων (βλ. φωτογραφία), με επιρροές από τον ιαπωνικό μπρουταλισμό και μεταβολισμό, που σχεδίασε σε συνεργασία με τον Δημήτρη Διαμαντόπουλο. Και ακολούθησαν αμέτρητες κατοικίες, κτίρια γραφείων, ξενοδοχεία, μεταξύ των οποίων και η ανάπλαση του Hilton, από όπου ξεκίνησε και η πρώτη μας συνεργασία, σχολεία, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, μουσεία, νοσοκομεία, τράπεζες, δημαρχεία και εκκλησιαστικοί χώροι με αποκορύφωμα τον Ναό της Αγίας Τριάδας Fatima στην Πορτογαλία, σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Alvaro Siza και σημαντικούς έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Ενα μεγάλης κλίμακας έργο, που επαναπροσδιορίζει την έννοια του ιερού, με μια υπερβατική ατμόσφαιρα στο εσωτερικό, ενταγμένο σε μια πλατεία που υποδέχεται 500.000 πιστούς. Ξαναθυμήθηκα τις συστηματικές συμμετοχές του γραφείου του και τα πολλαπλά βραβεία σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, όπου αναδεικνύονταν οι επιρροές του από την τεχνολογία και τις τρέχουσες διεθνείς τάσεις. Αφοσιωμένος στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, μας αιφνιδίασε με την πρωτοποριακή κατοικία «Ηλιος 1» (1977) στην Τράπεζα Αιγιαλίας και το Ηλιακό Χωριό στη Λυκόβρυση, αναζητώντας πάντα την απλότητα με κεντρικό μότο το «less is beautiful», συνδυάζοντας το όνειρο με το εφικτό. Πραγματοποίησε πολλαπλά ταξίδια στο εξωτερικό για να δει εκθέσεις, να δώσει διαλέξεις, να μετάσχει σε επιτροπές κρίσης ή συνέδρια και να επισκεφτεί νέα σημαντικά έργα αρχιτεκτονικής.