Ενας σκύλος που αλυχτά ξανά και ξανά

H Σούζαν Σόνταγκ στο εμβληματικό της βιβλίο «Παρατηρώντας τον πόνο των άλλων», όπου ιχνηλατεί τους τρόπους με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε από απόσταση ασφαλείας την καταστροφή και τον πόλεμο, καταλήγει στην εξής διαπίστωση: «Δεν μπορούμε να φανταστούμε τι τρομερός, τι τρομαχτικός είναι ο πόλεμος· και πόσο φυσιολογικός γίνεται. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε, δεν μπορούμε να φανταστούμε» (εκδ. Scripta, μτφ. Σεραφείμ Βελέντζας). Αυτό αφορά εμάς, που στεκόμαστε από τη θέση του υποκειμένου που παρατηρεί από μακριά, κάνει υποθέσεις και συχνά εφησυχάζει – η φαντασία φτάνει σε ένα τέλμα. Τι γίνεται όμως με τον άλλον, που βιώνει την καταστροφή καθημερινά και αμετάκλητα; Πώς να βάλει σε λέξεις την πραγματικότητα του απόλυτου πόνου;