Μπορεί να επιβιώσει η ΕΕ μετά τη Γαλλία;

Το βαθύτερο ερώτημα είναι τελικά εάν μετά τις σεισμικές πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία – μια χώρα σε πολιτική αυτοχειρία και πολιτιστική ρευστοποίηση (O. Roy) – θα μπορέσει να επιβιώσει η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Πολλοί αμφιβάλλουν αλλά περισσότεροι θεωρούν ότι η εποχή «της αναντικατάστατης Γαλλίας» στην Ενωση έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Χωρίς αμφιβολία, η Ευρωπαϊκή Ενωση ως Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) αρχικά υπήρξε δημιούργημα της Γαλλίας. Η ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει πολλούς πατέρες (ακόμη και τον Ι. Καποδίστρια) αλλά χωρίς τις γαλλικές προτάσεις Σουμάν και Μονέ στη δεκαετία του 1950 (Διακήρυξη Σουμάν 1950, κ.λπ.) δεν θα είχε ίσως ξεκινήσει ποτέ η ενοποιητική διαδικασία (Κοινότητα Ανθρακα και Χάλυβα – ΕΚΑΧ) που κατέληξε στη σημερινή ΕΕ. Το βασικό κίνητρο πίσω από το γαλλικό σχέδιο ήταν βέβαια να εμπλαισιωθεί η μεταπολεμική Γερμανία με ένα θεσμικό πλαίσιο που αφενός θα την καθιστούσε ακίνδυνη, αφετέρου θα της επέτρεπε να αναπτυχθεί ως μια φιλελεύθερη δημοκρατία και μεικτή κοινωνική οικονομία της αγοράς. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση υπήρξε δηλαδή στην αφετηρία της ένα σχέδιο ειρήνευσης και πολιτικής σταθεροποίησης της μεταπολεμικής Ευρώπης. Και η συνταγή πίσω από το σχέδιο αυτό ήταν η ιδέα της υπερεθνικότητας (supranationality) – η οικοδόμηση δηλαδή θεσμών που δεν θα ελέγχονται ασφυκτικά από τα εθνικά κράτη αλλά θα απολαμβάνουν σημαντικού βαθμού ανεξαρτησίας προκειμένου να ελέγχουν τις υπερβολές του εθνικισμού που τόσα δεινά είχε προκαλέσει στην Ευρώπη.