Εθελοντές κληρικοί, πρότυπο για το μέλλον

Η Χριστιανική Εκκλησία από τους πρώτους αιώνες μετά τη συγκρότησή της και τη δημιουργία των βαθμών της ιερωσύνης, είχε με το Δίκαιό της «κανονίσει» σειρά επαγγελμάτων που δεν θα πρέπει να μετέρχονται οι κληρικοί καθώς δεν συνάδουν με το λειτούργημά τους (λ.χ. αυτό του «κάπελα», δηλ. του ταβερνιάρη). Εξ αντιδιαστολής προέκυπτε ότι μπορούσαν να ασκούν άλλα επαγγέλματα, πράγμα που ήταν αναγκαίο για τον βιοπορισμό τους. Συνήθη επαγγέλματα, στους πρώτους αιώνες, προκύπτουν αυτά του γεωργού, του αλιέα και του ξυλουργού. Η εξέλιξη της κοινωνίας μετέβαλε προφανώς και το εύρος των επαγγελμάτων που μπορούσαν να μετέρχονται οι κληρικοί. Στο νεότερο ελληνικό κράτος, από τη σύστασή του (1830) και μέχρι την καθιέρωση της μισθοδοσίας του κλήρου από την Πολιτεία (1945), οι κληρικοί, κυρίως οι πρεσβύτεροι, ασκούσαν, παράλληλα με τα εφημεριακά  καθήκοντά τους, και κάποιο επάγγελμα, με συνηθέστερα, ανάλογα και με το μορφωτικό τους επίπεδο, του δασκάλου και του γεωργού. Σε εκείνα τα χρόνια, οι πολύτεκνες, κατά κανόνα, ελληνικές οικογένειες αφιέρωναν ένα αγόρι τους στη Εκκλησία, για να ιερωθεί. Αλλωστε, για μεγάλο διάστημα, οι εφημέριοι εκλέγονταν από τους ενορίτες, με την έγκριση του επιχώριου Επισκόπου ή Μητροπολίτη, οι οποίοι ενορίτες τούς παρείχαν ένα γλίσχρο επίδομα, ανάλογα με τις δυνάμεις τους. Συχνά, όμως, κάθε ενορία διέθετε στον εφημέριο ένα σπίτι στον αύλειο χώρο του ναού ή κοντά σε αυτόν και τον λεγόμενο «εφημεριακό κλήρο», δηλ. ένα αγροτεμάχιο, προκειμένου ο ιερέας να το καλλιεργεί και να πορίζεται τα αναγκαία. Οι συνθήκες άλλαξαν άρδην με τη θέσπιση της μισθοδοσίας του κλήρου από το Δημόσιο, που με την πάροδο των ετών μετεξελίχθηκε σε ένταξη του κλήρου σε βαθμίδες, ανάλογα με τα μορφωτικά του προσόντα, και στην εξομοίωσή του μισθολογικά με οιονεί δημοσίους υπαλλήλους, προφανώς με όλες τις άδειες που προβλέπονται.