Απεικονίσεις του ορατού και του αοράτου

Συχνά συσχετίζουμε τη φωτογραφία με μια στιγμή απόφασης που θα απεικονίσει «κάτι» που σε λίγο δεν θα υπάρχει, δεν θα είναι πια εκεί για να απεικονιστεί, και που αυτό ορίζει την αξία της – τέτοια είναι και η περίπτωση της φωτογραφίας της σφαίρας που περνάει ξυστά από το κεφάλι του Tραμπ. Ενδιαφέρουσα εξέλιξη αν σκεφτεί κανείς τη διάρκεια που απαιτούνταν στα πρώτα χρόνια της φωτογραφίας για να γίνει μια λήψη, που δεν επέτρεπε στο φευγαλέο να αποτυπωθεί, αλλά και το ασήμαντο της θεματικής της «πρώτης» φωτογραφίας, δηλαδή τις γεωμετρικές φόρμες από στέγες σπιτιών στο Σεν-Λου-ντε-Βαρέν της Γαλλίας. Η εικόνα που επέλεξα δεν ανήκει στη δημόσια σφαίρα ή σε μια σημαντική πολιτική στιγμή, είναι όμως αντιπροσωπευτική της αντίληψής μας για τη φωτογραφία ως τεκμήριο, κάτι δύσκολα φαίνεται να καταρρίπτουμε παρά την πληθρώρα αναλογικών και ψηφιακών χειρισμών που μπορεί κανείς να εφαρμόσει σε μια εικόνα. Η χρήση της φωτογραφίας από τους πνευματιστές του 19ου αιώνα, απορρέει από τον Αμερικάνο William H. Mumler, που ξεκινάει ήδη από το 1860 να απεικονίζει πνεύματα νεκρών στο στούντιό του στη Βοστώνη, όπως και στη φωτογραφία με τίτλο «Unidentified elderly woman seated, three “spirits” in the background» του 1869-1878. Η εικόνα αυτή σχετίζεται με την αποδείξη όχι αυτού που υπάρχει και βλέπουμε, αλλά αυτού που δεν μας είναι ορατό με γυμνό μάτι. Αυτή η αντίληψη ενισχύεται το 1895 με την ανακάλυψη της ραδιογραφίας από τον μηχανικό Wilhelm Conrad Röntgen, κάτι που συνεχίζει να «γεννάει» εικόνες αρκετά χρόνια μετά όπως η απεικόνιση της δομής του DNA το 1952 από τη Rosalind Franklin. Το έργο του Mumler είναι μόνο η αρχή, καθώς η φωτογραφία θα αποτελέσει βασικό εργαλείο για την απόδειξη της ύπαρξης φαντασμάτων και εκτοπλασμάτων, της ανθρώπινης αύρας και να καταγράψει αποτελέσματα τηλεπαθητικών, τηλεκινητικών και άλλων πειραμάτων μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα που η τάση αυτή φθίνει.