Ο βιώσιμος σχεδιασμός και η κλίμακα των έργων

Ο άνθρωπος σχεδιάζει με φυσική τάση έργα βιώσιμα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όταν ακόμη η έννοια της βιωσιμότητας δεν ήταν προσδιορισμένη λεκτικά. Η επιστήμη των κατασκευών και κάθε χωρικού σχεδιασμού, περιλαμβάνει μέσα στον φιλοσοφικό της πυρήνα τρία κριτήρια – το κόστος, την κοινωνική ανταπόδοση, την αρμονία με τη φύση. Η απώλεια άλλωστε αυτής της αρμονίας, της περιβαλλοντικής συνοχής δηλαδή, οδηγεί σταδιακά στο οικουμενικό πρόβλημα της κλιματικής κρίσης. Υπήρξαν μεγάλες ιστορικές φάσεις που η περιβαλλοντική παράμετρος ήταν απούσα στα έργα υποδομής και άλλες στιγμές που ιδεολογικές μεγαλομανίες οδήγησαν σε φαραωνικά έργα, επιζήμια για το φυσικό περιβάλλον. Στη σύγχρονη ευρωπαϊκή εκδοχή η οικονομία της κλίμακας, η υψηλή κοινωνική ανταποδοτικότητα και η ύψιστη περιβαλλοντική συνοχή συγκροτούν αυτό που ονομάζουμε πια βιώσιμη ανάπτυξη. Το μαζικό ένστικτο, αλλά και οι εκ του πονηρού προσεγγίσεις οδηγούνται πολλές φορές σε υπερβάλλοντα αιτήματα ως προς τις κλίμακες και το μέγεθος των έργων. Ετσι, για παράδειγμα, απέναντι στο κυκλοφοριακό πρόβλημα των πόλεων η απαίτηση για νέους δρόμους θεωρείται λύση ενώ η βιώσιμη επιλογή είναι μόνο η ανάπτυξη των δημόσιων συγκοινωνιών. Στα νησιά τα πρόσκαιρα αλλά μικρά αναλογικά έσοδα της κρουαζιέρας, δημιούργησαν φαινόμενα κορεσμού και υπερτουρισμού και η υποτίμηση της σημαντικότητας του δημόσιου χώρου και του πρασίνου στα αστικά κέντρα, δημιούργησαν πόλεις με υψηλά επίπεδα ρύπανσης και φαινόμενα υπερθέρμανσης το καλοκαίρι.