«Το Ισραήλ σκότωσε τον Σινουάρ και η ΕΕ το άσυλο»: έτσι σχολίασε χθες το Politico τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στις Βρυξέλλες και επισημοποίησε τη σκλήρυνση της ευρωπαϊκής γραμμής στο Μεταναστευτικό. Οπως είπε ένας ευρωπαίος διπλωμάτης, ιδέες που μόλις πριν από έξι μήνες θεωρούνταν αδιανόητες σήμερα συναντούν στην Ευρώπη τη γενική συναίνεση.

Στην πραγματικότητα, το είπε κι ο Πρωθυπουργός, το Μεταναστευτικό δεν είναι ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα: είναι χαρακτηριστικό ότι ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών στην Ευρώπη έχει μείνει γενικά σταθερός την τελευταία εικοσαετία, ενώ σε ορισμένες χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) έχει μειωθεί. Παρ’ όλ’ αυτά, η Ακροδεξιά εντείνει την προπαγάνδα της σε αυτό το μέτωπο και βγαίνει κερδισμένη. Η Ευρώπη προσπαθεί να απαντήσει λαμβάνοντας όλο και σκληρότερα μέτρα, χωρίς να φανεί όμως ότι παραβιάζει κατάφωρα τις διεθνείς συνθήκες. Και είναι σαφές ότι τόσο οι επαναπροωθήσεις (δηλαδή η εκδίωξη αιτούντων άσυλο από τις χώρες στις οποίες έχουν καταφύγει πριν εξεταστεί το αίτημά τους) όσο και το λεγόμενο «ιταλοαλβανικό μοντέλο» (δηλαδή η μεταφορά αιτούντων άσυλο σε τρίτες χώρες όπου περιμένουν την εξέταση του αιτήματός τους) αντίκεινται προς το διεθνές δίκαιο.

Aφού φλέρταρε λοιπόν για λίγο με τις ιδέες της Τζόρτζια Μελόνι, η πρόεδρος της Κομισιόν προσανατολίζεται τώρα στη δημιουργία κέντρων σε τρίτες χώρες όπου θα μεταφέρονται οι μετανάστες που απορρίπτεται το αίτημά τους για άσυλο. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι οι χώρες αυτές θα πρέπει να είναι «ασφαλείς», ή τουλάχιστον ασφαλέστερες εκείνων από τις οποίες διέφυγαν οι μετανάστες. Τα παραδείγματα της Ρουάντας και της Λιβύης δείχνουν ότι αυτός ο ορισμός δεν είναι πάντα εύκολος και συνήθως υπόκειται σε σκοπιμότητες. Το πρόβλημα περιπλέκεται όταν ορισμένα αυταρχικά καθεστώτα εργαλειοποιούν το Προσφυγικό με στόχο την αποσταθεροποίηση, όπως συνέβη πριν από μερικά χρόνια στον Εβρο και συμβαίνει σήμερα στα σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία.

Το βέβαιο είναι ότι η Ευρώπη δεν μπορεί ούτε να ψηφίζει κάθε τόσο σύμφωνα που δεν μπορεί να εφαρμοστούν ούτε να χύνει κροκοδείλια δάκρυα κάθε φορά που πνίγονται ψυχές στη Μεσόγειο. Χρειάζεται ρεαλισμός, χρειάζεται συνεργασία, χρειάζεται κι ανθρωπισμός. Αλλά ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων μοιάζει με τον τετραγωνισμό του κύκλου.