Η διδακτική του πολέμου

Αποδείχτηκε ότι ένας νικηφόρος πόλεμος δεν είναι, πλέον, αποτέλεσμα της γενικής γιούργιας, ούτε της απλοϊκής ανδρείας, ούτε του αυθόρμητου ηρωισμού – κατ’ ουσίαν αυτά δεν έπαιζαν κυρίαρχο ρόλο σε καμιά σύγκρουση στην Ιστορία, ούτε καν την εποχή του Ομήρου. Ακόμα και τότε απαιτούνταν σωστή, επίμονη, προληπτική προετοιμασία, οργάνωση, ισχυροί σύμμαχοι, υπερέχων οπλισμός, διοίκηση, τόλμη και σωφροσύνη. Αλλά και δόλος και πονηρία και ενίοτε χρειαζόταν ένας Οδυσσέας για να δώσει τη λύση. Συχνά, δηλαδή, τον πόλεμο τον έκρινε μια απλή, ιδιοφυής ιδέα. Ο Δούρειος Ιππος, ή επιλογή της ναυμαχίας στη Σαλαμίνα, ή απάτη της απόβασης που δήθεν δεν θα γινόταν στη Νορμανδία. Η αποπλάνηση, η τέλεια παραπληροφόρηση, η μεγαλοπρεπής απάτη. (Οπως λέμε στο μπάσκετ: αλλού κοιτάει κι αλλού βαράει).