Γυάλινη ποίηση

Πολύ πριν η δισκογραφία ηττηθεί και παραδοθεί στην ψηφιακότητα ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς ως στιχουργός συμμετείχε ίσως στον τελευταίο μεγάλο κύκλο τραγουδιών: Τα «Τραγούδια για τους μήνες» σε μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου (1996) και με τη φωνή της Αρβανιτάκη. Και πολύ πριν η ποίηση μπερδευτεί με τα κοινωνικά δίκτυα έβγαλε τα «Γυάλινα Γιάννενα» (1989). Τώρα που έφυγε από τη ζωή γίνονται διάφορες σούμες. Αν και είναι νωρίς. Εως πολύ νωρίς να καταταχθεί το έργο του: ποίηση – πεζά – στίχοι για το ελληνικό τραγούδι. Οριστικά μαζί με αυτό και να αποτυπωθεί η επίδραση και η σημασία του. Στο Facebook πάντως οι περισσότεροι-ες τον αποχαιρέτησαν με στίχους τραγουδιών του, μεγάλες επιτυχίες. Και είναι λογικό αφού το τραγούδι έχει αυτή την ιδιότητα της μαζικής και ακαριαίας διείσδυσης και περισσότερο σε έναν λαό όπως ο δικός μας που παραμένει τραγουδοκεντρικός. Και παρότι έχει χαμηλώσει ποια το αισθητήριό του. Αυτή είναι η μαγεία του Μιχάλη Γκανά: Το μπλέξιμο της ποίησης με το καθημερινό. Ακόμη και ο συγκερασμός των ηπειρώτικων βιωμάτων και καταγωγών του – γεννήθηκε στον Τσαμαντά Θεσπρωτίας – με μια γλώσσα της πόλης και της σύγχρονης ζωής. Ο μαγικός ρεαλισμός του ανακατευόταν με το σήμερα. Αν ήταν σκηνοθέτης θα ήταν ο Κουστουρίτσα. Λάθος. Αν ο Κουστουρίτσα ήταν ποιητής θα ήταν ο Γκανάς. Και όπως εύστοχα έλεγε ο συγγραφέας και μεταφραστής Αχιλλέας Κυριακίδης: «Ο Γκανάς είναι ο πιο επώνυµος δηµοτικός ποιητής µας». Και τι πιο ουσιαστικό από το να περνάς στον κόσμο ισοϋψής του δημώδους είδους; Ο Γκανάς όμως συμβολίζει και μια ολόκληρη γενιά, ακόμη κι αν εκείνος ανέλαβε ατύπως να εκφωνήσει τον δικό της λόγο Μνήμης, πόνου, απώλειας, δυσκολιών μα και προσδοκιών. Παιδί της επαρχίας βρέθηκε με την οικογένειά του μετεμφυλιακά στην Ουγγαρία για έξι χρόνια. Μετέβη στην Αθήνα και έζησε ως εργάτης, βιβλιοπώλης (στη Δωδώνη του Βαγγέλη Λάζου, Ασκληπιού 3 μέχρι το 1985 όπως μας θυμίζει ο εκδότης και βαθύς γνώστης του βιβλίου Βασίλης Χατζηιακώβου), επιμελητής, διαφημιστής, σεναριογράφος. Και βέβαια ως ο συγγραφέας – ποιητής που γνωρίσαμε πλάι πάντα στη σύντροφο της ζωής του και εκδότρια Πόπη Γκανά. Είναι μαγικό πώς κουβαλούσε την πατρίδα του στη νέα του πατρίδα. Πόσο χαμηλόφωνα μα και με ουσία συνέβαλε σε μια γενιά του ’70 αν και νομίζω πως με τον στενό όρο της ιστορίας της λογοτεχνίας ήταν εν πολλοίς ανένταχτος ποιητικά. Το μεγάλο θέμα όλων αυτών των προσώπων ήταν τελικά και είναι η μάχη της γλώσσας. Που περικλείει τη μάχη της μεταφοράς και της συνείδησης. Η μεγάλη τύχη είναι πως ζήσαμε επί ημερών τους.