Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί

Ο Αγγελος Ελεφάντης, σε δημόσια εισήγησή του για το βιβλίο της Παγώνας Στεφάνου με τίτλο Των Αφανών, επισήμαινε ότι «(…) το προσωπικό βίωμα παραπέμπει στην ιστορική τραγωδία και η ιστορική τραγωδία αποκαθιστά την αυθεντικότητα του ιστορικού βιώματος». Και αυτό ισχύει, βέβαια, όταν «Μικροϊστορία» και «Μακροϊστορία» συνομιλούν με τόση αμεσότητα, ώστε η αυτοβιογραφική μαρτυρία να ανασυγκροτεί επαγωγικά την ιστορική συλλογική εμπειρία, όπως συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό στο βιβλίο του Δημήτρη Σερεμέτη Βασανιστήρια στην ΕΣΑ. Ενα σενάριο (χωρίς πλατεΐτσα στην Κοκκινιά) [εκδ. Πόλις, 2024]. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον ντοκουμέντο, όπου ο συγγραφέας αποκαλύπτει την εμπειρία του εγκλεισμού του για 105 μέρες στα κολαστήρια της ΕΣΑ το καλοκαίρι του 1973. Μια βιωματική κατάθεση που αισθητοποιεί τον τρόμο των ημερών της απριλιανής Χούντας και εμπλουτίζει την παράδοση των μαρτυριών για τη συγκεκριμένη περίοδο, φωτίζοντας την άκρως επισφαλή και σχετικά αθέατη στη βιβλιογραφία καθημερινότητα των φοιτητών που είχαν ενεργό ρόλο στον Αντιδικτατορικό Αγώνα διεκδικώντας αδιάβλητες εκλογές και ακαδημαϊκές ελευθερίες. Τότε που το καθεστώς επιχειρούσε, μέσα από τη νόθευση των εκλογών ή τις αιφνίδιες διακοπές των αναβολών στράτευσης, να χειραγωγήσει τον φοιτητικό συνδικαλισμό και οι κανόνες συνωμοτικότητας έπρεπε να υπερπηδήσουν τον σκόπελο των μηχανισμών παρακολούθησης. Τότε που συλλαμβάνονταν, φυλακίζονταν μαζικά και στέλνονταν σε δίκες οι φοιτητές με κατασκευασμένες κατηγορίες, όταν την ίδια στιγμή ορισμένοι καθηγητές έσκυβαν όσο τους ζητούσαν. Τότε που το φοιτητικό κίνημα αντιμετώπιζε το καθεστώς των εγκάθετων της Ασφάλειας και τον ρόλο της ΕΣΑ μέσα από τα ενεργά δίκτυα αλληλεγγύης, την τήρηση της συναγωνιστικής εχεμύθειας, τη διακίνηση του παράνομου φοιτητικού Τύπου και των προκηρύξεων.