H μία αιτία της κρίσης είναι οικονομική. Το έλλειμμα στον προϋπολογισμό της Γαλλίας αναμένεται να είναι φέτος υπερδιπλάσιο του ορίου που απαιτεί το Σύμφωνο Σταθερότητας, το δημόσιο χρέος της χώρας είναι το τρίτο υψηλότερο στην ΕΕ ύστερα από εκείνο της Ελλάδας και της Ιταλίας και ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια κρίνεται ανεπαρκής για να ξεπεραστεί η κρίση. Οι αγορές λοιπόν ανησυχούν και η Γαλλία βρέθηκε αυτή την εβδομάδα στη δυσάρεστη θέση να δανειστεί για πρώτη φορά ακριβότερα από την Ελλάδα.

Η άλλη αιτία είναι πολιτική. Η κυβέρνηση που προέκυψε από την απροσδόκητη απόφαση του Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει εκλογές τον περασμένο Ιούνιο δεν διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, με άλλα λόγια είναι όμηρος της Ακρας Δεξιάς και της Αριστεράς που έχουν κάθε λόγο να την υπονομεύουν. Η Εθνική Συσπείρωση έχει ήδη ανακοινώσει ότι αν δεν αλλάξει ο προϋπολογισμός δεν θα τον ψηφίσει και το Νέο Λαϊκό Μέτωπο έχει προειδοποιήσει ότι αν η κυβέρνηση αποπειραθεί να περάσει τον προϋπολογισμό με προεδρικό διάταγμα θα καταθέσει πρόταση μομφής. Η κυβέρνηση του Μισέλ Μπαρνιέ μπορεί λοιπόν μέχρι το τέλος του χρόνου να ανατραπεί.

Σε άλλες εποχές, θα μπορούσε να εγγυηθεί την πολιτική σταθερότητα το Βερολίνο. Η Γερμανία, όμως, έχει βυθιστεί κι αυτή σε οικονομική κρίση λόγω της μαζικής απώλειας θέσεων εργασίας, γεγονός που ανάγκασε τον καγκελάριο Σολτς να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τον Φεβρουάριο. Κι αν εκεί η εναλλακτική λύση είναι «συστημική» (ο αρχηγός της Κεντροδεξιάς Φρίντριχ Μερτς ετοιμάζει ήδη τις βαλίτσες του για την καγκελαρία), στο Παρίσι καραδοκεί η Μαρίν Λεπέν ή, στην περίπτωση που εκείνη καταδικαστεί με αποκλεισμό από τα δημόσια αξιώματα, ο Ζορντάν Μπαρντελά.

Δεν είναι υπερβολική λοιπόν η προειδοποίηση που απηύθυνε την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ότι ο συνδυασμός της χαμηλής ανάπτυξης και της υψηλής πολιτικής αβεβαιότητας απειλεί την ευρωζώνη με μια νέα χρηματοπιστωτική κρίση. Κι αυτό, τη στιγμή που ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να κηρύξει εμπορικό πόλεμο για να κάνει την Αμερική «ξανά μεγάλη». Ενόψει σφοδρών αναταράξεων, η ψυχραιμία, η ενότητα και η πολιτική εφευρετικότητα είναι περισσότερο αναγκαίες από ποτέ.