«Το χιούμορ του Ντ’ Εστέν, η μόρφωση του Μιτεράν, η ενόχληση του Σιράκ»

Είναι γνωστή η σχέση σας, λόγω των υψηλών θέσεων που είχατε καταλάβει κατά τη διάρκεια των πολλών χρόνων παραμονής σας στη Γαλλία, με πολλούς προέδρους της Γαλλικής Δημοκρατίας. Με ποιον όμως είχατε τη μεγαλύτερη και διαρκέστερη επικοινωνία;  

Τον Ντε Γκολ τον συνάντησα για πρώτη φορά όταν ήρθε στη Γαλλία ο Πάπας. Για μένα, Πάπας και Ντε Γκολ ήταν ακριβώς η ετερότητα, οι κορφές οι ανέγγιχτες. Αλλο αν υπάρχει ένα ανέκδοτο για τον Πάπα που λέει «ποιος είναι αυτός με τα άσπρα». Πιάνοντας όμως τα πράγματα από την αρχή, θα πω ότι αυτός που γνώρισα πιο παλαιά ήταν ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν. Ημουνα τότε πρόεδρος της Σορβόννης, αυτό που εσείς τώρα λέτε «πρύτανης», κι έτυχε να τον βλέπω συχνά, τα καλοκαίρια, στο Πόρτο Χέλι, ενώ ήταν καλεσμένος της Μαριάννας Βαρδινογιάννη, όπως ήμουν κι εγώ επίσης. Τον ρωτώ μια μέρα: «Κύριε πρόεδρε, πιστεύετε ότι θα μείνετε ως πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας ή ως ο συντάκτης του Ευρωπαϊκού Συντάγματος;» (όπως είναι γνωστό, ο Ντ’ Εστέν συνέταξε το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα και το παρέδωσε στην Ελλάδα στον Κώστα Σημίτη). Μου απάντησε: «Ούτε για το ένα ούτε για το άλλο». Είχε πολύ χιούμορ. Οταν σε μιαν άλλη συνάντησή μας τον ρώτησα «Ποιο θα χαρακτηρίζατε ως το σπουδαίο για σας πράγμα;», μου απάντησε «Ακούστε, είμαι πάρα πολύ Ευρωπαίος. Βρισκόμουνα συχνά με τον Γερμανό Χέλμουτ Σμιτ και κουβεντιάζαμε, με παρούσα πάντα μαζί μας μια μεταφράστρια. Κάποια στιγμή, της ζήτησα να φύγει και άρχισα να συζητώ με τον Σμιτ στα εγγλέζικα. Μόνο από τότε προχώρησε η Ευρώπη παραπέρα, οι δυο μας με τον Σμιτ, ο ένας απέναντι στον άλλον, λέγαμε αυτό ακριβώς που θέλαμε». Ερχόταν ο Ντ’ Εστέν στη Σορβόννη και θυμάμαι μια φορά που πρότεινε τη δημιουργία ενός βραβείου, που να δίνεται όμως σε άγνωστους ανθρώπους. Ετσι έγινε ο δημιουργός ενός βραβείου για την καλύτερη γαλλική κουζίνα. Ενα βραβείο που συνεχίζει να υπάρχει ως σήμερα και να το παίρνει ένας μάγειρας που θεωρείται ότι υπήρξε ο καλύτερος στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την απονομή του στον προηγούμενο μάγειρα.