ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ

Το καλοκαίρι του 1976 το ΚΘΒΕ, με τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Κανέλλου Αποστόλου και τα σκηνικά και τα κοστούμια της Λίζας Ζαΐμη, παρουσίασε το σημαντικό έργο του Γεωργίου Χορτάτση «Κατζούρμπος», με κύριους πρωταγωνιστές τον Δημήτρη Βάγια, τον Διονύση Καλό, τον Βασίλη Γκόπη, τον Ανδρέα Ζησιμάτο και την Πόπη Αλβα. Στην κριτική μου στο «ΒΗΜΑ» τότε […]

Το καλοκαίρι του 1982 ο σημαντικός μας σκηνοθέτης Κώστας Τσιάνος με το Θεσσαλικό Θέατρο, που διήνυε και είχε ήδη χαράξει την πρώτη επταετία της σπουδαίας και δημιουργικής του πορείας, ανεβάζει το αριστούργημα του Δημήτριου Βυζάντιου «Βαβυλωνία», με σκηνογράφο το ιδρυτικό στέλεχος θιάσου Γιώργο Ζιάκα, κοστούμια της Αφροδίτης Κουτσουδάκη και μουσική του Βασίλη Τενίδη. Σημείωνα τότε […]

Πριν από 43 χρόνια, τη θεατρική περίοδο 1981 – 82 στο Θέατρο ΚΑΒΑ, το ΑΜΦΙ-ΘΕΑΤΡΟ του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου παρουσίασε το σημαντικό κείμενο του Δημοσθένη Κ. Μισιτζή «Ο Φιάκας» (1872), σε σκηνογραφία του Γιώργου Πάτσα και κύριους πρωταγωνιστές τον Τάσο Υφάντη, τον Μιχάλη Μητρούση, τον Γιώργο Τσιδίμη, τη Ρίκα Σηφάκη και τη Λήδα Τασοπούλου. Στην […]

Το καλοκαίρι του 1981, ο Γιώργος Μεσσάλας σκηνοθέτησε στο Ηρώδειο, για λογαριασμό του Εθνικού Θέατρου, ένα από τα ποιητικότερα θεατρικά κείμενα του σπουδαίου μας ποιητή Αγγελου Σικελιανού, τη «Σίβυλλα», με την Αννα Συνοδινού στον κεντρικό ρόλο και δίπλα της, ως συμπρωταγωνιστές, τον Νικήτα Τσακίρογλου, τον Ιάκωβο Ψαρρά και τον Στέλιο Βόκοβιτς, τιμώντας έτσι τα 30 […]

Το καλοκαίρι του 1981 ο αείμνηστος, καλός φίλος, ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιώργος Μεσσάλας παρουσίασε στον Λυκαβηττό, με το ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΘΕΑΤΡΟ του, το αξιόλογο θεατρικό έργο του σημαντικού μας λογοτέχνη Γιώργου Θεοτοκά «Το παιχνίδι της τρέλας και της φρονιμάδας», με σκηνογραφία της Λίζας Ζαΐμη και πρωταγωνιστές, τον ίδιο τον Μεσσάλα, τη Χρυσούλα Διαβάτη, τον Χρήστο Μάντζαρη, […]

Με τον παραπάνω τίτλο είχα δημοσιεύσει τον Μάρτιο του 1979 την κριτική μου στο «ΒΗΜΑ» για την παράσταση της «Φλαντρώς» του Παντελή Χορν στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου, σκηνικά του Κλεόβουλου Κλώνη και μουσική του Νικηφόρου Ρώτα, με βασικούς πρωταγωνιστές την Αλέκα Κατσέλη, τον Κώστα Καστανά, την Τιτίκα Βλαχοπούλου, […]

Το 1979 στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου ο σκηνοθέτης Στέλιος Παπαδάκης ανεβάζει τα δύο κρητικά μονόπρακτα του σημαντικού πεζογράφου, μεταφραστή και θεατρικού συγγραφέα Παντελή Πρεβελάκη σε ενιαία παράσταση, «Το τρελό αίμα» και «Το χέρι του σκοτωμένου». Τα σκηνικά ήταν του Σάββα Χαρατσίδη, η μουσική του Νίκου Μαμαγκάκη και πρωταγωνιστούσαν ο Χρήστος Πάρλας, η Ολγα […]

Τη θεατρική περίοδο 1978-79 στο Εθνικό Θέατρο ο Αλέξης Μινωτής σκηνοθετεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα ελληνικά ιστορικά δράματα, τον «Αυτοκράτορα Μιχαήλ» του Αγγελου Τερζάκη, σε μια πραγματικά αξιομνημόνευτη παράσταση, με εκπληκτικά σκηνικά και κοστούμια του Βασίλη Φωτόπουλου, μουσική του Δημήτρη Τερζάκη και εξαιρετικούς, κεντρικούς πρωταγωνιστές σε συγκλονιστικές ερμηνείες: Νικήτας Τσακίρογλου, Ελένη Χατζηαργύρη, Κώστας Καστανάς, Χρήστος […]

Τη σεζόν 1978-79 στο ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ ο Κάρολος Κουν σκηνοθετεί ένα από τα πιο αξιόλογα και αξιομνημόνευτα έργα του σπουδαίου Ιάκωβου Καμπανέλλη, τα «Τέσσερα πόδια του τραπεζιού», σε σκηνογραφία του Σάββα Χαρατσίδη και με κύριους πρωταγωνιστές την Αλέκα Παΐζη, τον Βάσο Ανδρονίδη, τον Γιάννη Μόρτζο, την Ηρώ Κυριακάκη, την Ολγα Δαμάνη, τον Γιάννη Δεγαΐτη. Στην […]

Το καλοκαίρι του 1978, έναν μόλις χρόνο μετά τον θάνατο του σημαντικού ποιητή και συγγραφέα Βασίλη Ρώτα (Μάιος 1977), οι Ελεύθεροι Καλλιτέχνες του αείμνηστου φίλου Φοίβου Ταξιάρχη παρουσίασαν στο γήπεδο της Καλλιθέας την άπαιχτη, ως τότε, τραγωδία του «Ελληνικά νιάτα». Στον θίασο συμμετείχαν, πλην του Ταξιάρχη και της Μύρτας Πολύζου, ο Γιάννης Καλαντζόπουλος, ο Κώστας […]

Τη σεζόν 1976-1977, στο Θέατρο Τέχνης, ο Γιώργος Λαζάνης σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε στο εξαιρετικό κείμενο του ποιητή Κώστα Βάρναλη «Η Αληθινή Απολογία του Σωκράτη». Σημείωνα τότε στην κριτική μου στο «ΒΗΜΑ» για το σημαντικό αυτό πόνημα του μεγάλου μας ποιητή: Το αριστούργημα του Βάρναλη δεν είναι θεατρικό έργο, είναι όμως γραμμένο για να γίνει «δημόσιο […]

Τη θεατρική περίοδο 1971-72, στο θέατρο Αλφα, ο θίασος Ληναίου – Φωτίου παρουσιάζει το έργο του Γεράσιμου Σταύρου «Καληνύχτα, Μαργαρίτα», διασκευή του γνωστού διηγήματος του Δημήτρη Χατζή «Μαργαρίτα Περδικάρη». Ο Στέφανος Ληναίος και η Ελλη Φωτίου είχαν αρχίσει παραστάσεις του ίδιου έργου και τον Απρίλιο του 1967, όταν τις διέκοψε βίαια η επιβολή της δικτατορίας. […]

Συνεχίζω για τρίτη συνεχόμενη Δευτέρα την αναφορά μου στα σημαντικά θεατρικά κείμενα του Γρηγόριου Ξενόπουλου, εστιάζοντας σήμερα σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ελληνικά αστικά δράματα των αρχών του 20ού αιώνα, τη «Στέλλα Βιολάντη». Με αφορμή την παράσταση του Ελεύθερου Θεάτρου τη σεζόν 1977-78 στο Θέατρο Καλουτά, σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή, με υπέροχο σκηνικό […]

Γρηγόριος Ξενόπουλος

Το καλοκαίρι του 1976 το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, σε σκηνοθεσία ενός από τα βασικά του στελέχη, του Δημήτρη Χατζημάρκου, και με πρωταγωνιστή τον Γιάννη Μόρτζο, ανέβασε το «Φιόρο του Λεβάντε» του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Τότε ακριβώς συμπληρώνονταν 110 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου αυτού συγγραφέα και 25 από τον θάνατό του (1951). Σημείωνα […]

Την περίοδο 1975 – 1976 το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» του Μάνου Κατράκη, ύστερα από πολλές περιπέτειες, κυρίως μέσα στη δικτατορία, βρήκε επιτέλους υπήνεμο λιμάνι στον Πειραιά. Και αποφάσισε να εγκαινιάσει αυτή τη νέα περίοδο με ένα έργο υψηλών πνευματικών στόχων, τον «Χριστόφορο Κολόμβο» του Νίκου Καζαντζάκη. Και ήταν προς τιμήν τότε και του ίδιου του […]

Τη θεατρική περίοδο 1982-1983, στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ο Κώστας Μπάκας σκηνοθετεί την «Αυλή των θαυμάτων», το εμβληματικό έργο του πατέρα του σύγχρονου νεοελληνικού μας θεάτρου Ιάκωβου Καμπανέλλη, 25 χρόνια μετά την πρώτη, αξέχαστη παρουσίασή του από τον Κάρολο Κουν στο Θέατρο Τέχνης το 1957. Ενα θεμελιώδες κείμενο της θεατρικής μας ιστορίας. Τότε […]

Σικελιανός και Πρεβελάκης, Βίοι παράλληλοι

Τη θεατρική σεζόν 1979 – 1980 στο Εθνικό Θέατρο παρουσιάζεται, σε σκηνοθεσία του Στέλιου Παπαδάκη, το σχετικά ολιγοπαιγμένο, κωμειδύλλιο του Δημητρίου Κόκκου «Ο Μπαρμπα-Λινάρδος». Πρωταγωνιστούσαν η Μιράντα Ζαφειροπούλου, ο Τρύφων Καρατζάς, ο Μηνάς Χατζησάββας, ο Γιάννης Αργύρης, η Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, η Πένυ Παπουτσή, ο Γιώργος Παρτσαλάκης. Τα σκηνικά και τα κοστούμια ήταν του Σάββα Χαρατσίδη, […]

Είχαμε ως πολιτιστικό μας γνώρισμα περίπου έναν αιώνα μετά τους Βαυαρούς μας «πάτρωνες» μια κριτική των ηθών και των ιδεών μας μέσω της σκηνής που είχε πρόγονο τον Αριστοφάνη. Την Επιθεώρηση. Κατά καιρούς νέοι μορφωμένοι, θεατρικά και πολιτικά ευαίσθητοι, προσπαθούν να αναβιώσουν, χωρίς να έχουν τη λαϊκή παράδοση στην προσέλευση της παλιάς κοινωνικής μας συνθήκης. […]

Μ. Χουρμούζης

Παραπέμπω στο σημερινό μου κείμενο σε ένα έργο, στον «Δαβίδ» (αγνώστου χίου λογίου), εξόχως ερεθιστικό για σκηνοθέτη και παραγωγή (ηθοποιούς, εικαστικούς, συνθέτες) μιας παράστασης. Αφορμή η παράσταση του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου και του ΑΜΦΙ-ΘΕΑΤΡΟΥ το 1980, σε καλοκαιρινή περιοδεία, αλλά και στην πατρίδα του αγνώστου ποιητή, στη Χίο, με σκηνικά και κοστούμια του Γιώργου Πάτσα […]

Είναι αρκετή η φτώχεια, όχι μόνο στην Ελλάδα, της θεατρικής νέας δραματουργίας που αισθάνομαι κάθε φορά γραφικός να παραπέμπω σε παλιά μου κείμενα κριτικής θεατρικών γεγονότων που σημάδεψαν τη Μεταπολίτευση. Το 1975 ο ιδιοφυής σκηνοθέτης και εκλεκτός, καρδιακός φίλος Σπύρος Α. Ευαγγελάτος, με το νεοπαγές τότε Αμφι-θέατρό του, μας χάρισε μια βαθιά θεατρική και λογοτεχνική […]

Με την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή έχω μια τελείως προσωπική σχέση. Μαθητής όντας του Δημήτρη Ροντήρη, κλήθηκα να ερμηνεύσω τον βουβό ρόλο του Πυλάδη σε μια παράσταση με πρωταγωνίστρια τη μεγάλη μας τραγωδό Ασπασία Παπαθανασίου, σε όλα τα φεστιβάλ της Ελλάδας και σε παραστάσεις που οργάνωσε στο εξωτερικό ο εξαίρετος φίλος Θεόδωρος Κρίτας (Ευρώπη, Αμερική – […]

Ο μεγάλος δάσκαλος Κάρολος Κουν, όπως όλοι οι σημαντικοί δημιουργοί, είχε προσωπική άποψη για την τέχνη του και την επέβαλε. Ο Κουν ήταν ρεαλιστής σκηνοθέτης, γι’ αυτό και, εκτός του άλλου παγκόσμιου δραματολογίου, ευδοκίμησε σε έργα ρεαλιστικά και απέτυχε στο ποιητικό θέατρο. Ετσι απέτυχε στον Αισχύλο, ενώ θριάμβευσε στον Ευριπίδη. Το καλοκαίρι του 1975 ο […]

Το καλοκαίρι του 1977 το Εθνικό Θέατρο παρουσιάζει στην Επίδαυρο τον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή, με σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή τον μέγιστο Αλέξη Μινωτή. Σε μετάφραση του Τάσου Ρούσσου, σκηνικά του Βασίλη Βασιλειάδη, κοστούμια του Αντώνη Φωκά, μουσική του Θόδωρου Αντωνίου. Συμπρωταγωνιστές του Μινωτή, ο Στέλιος Βόκοβιτς (Οδυσσέας) και ο Αλέξανδρος Αντωνόπουλος (Νεοπτόλεμος). Ο Μινωτής έπλασε έναν […]

Το καλοκαίρι του 1976 ο Σπύρος Ευαγγελάτος και το Αμφι-θέατρο παρουσιάζουν στο Ηρώδειο τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη και ο σημαντικός σκηνοθέτης κατέθεσε μια ολοκληρωμένη, σύγχρονη προσέγγιση της αριστοφανικής κωμωδίας, εκείνη την εποχή, όπου το θέατρο δεν ήταν ρεπερτόριο, αλλά πολιτική πράξη. Η μετάφραση ήταν του Κώστα Ταχτσή, η σκηνογραφία και τα κοστούμια του Νίκου Πετρόπουλου, […]

Το καλοκαίρι του 1979 στην Επίδαυρο το Αμφι-Θέατρο του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου παρουσιάζει την «Ψυχοστασία», μια σύνθεση αποσπασμάτων χαμένων τραγωδιών του Αισχύλου. Η συρραφή – μετάφραση ήταν του Τάσου Ρούσσου, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Γιώργου Πάτσα, η μουσική του Χριστόδουλου Χάλαρη, η χορογραφία της Ντόρας Τσάτσου – όλοι αυτοί οι σημαντικοί συνεργάτες του […]

Στο προηγούμενο άρθρο προσπάθησα να προσεγγίσω το περιεχόμενο, τις ιδέες, τους θεσμούς της «Ορέστειας» του Αισχύλου, αφού έχουμε την τύχη η γραπτή παράδοση να διασώζει μια ολόκληρη τετραλογία (τριλογία και σατυρικό δράμα). Σήμερα συνεχίζω με τα προβλήματα της μορφής στην «Ορέστεια», όπως τα διατύπωσα στην κριτική μου στο «ΒΗΜΑ» το 1972, με αφορμή την παράσταση […]

Με αυτόν τον τίτλο πριν από 52 χρόνια (1972) διατύπωνα τις απόψεις μου στην κριτική μου στο «ΒΗΜΑ» για το μείζον δράμα του διεθνούς δραματολογίου, την «Ορέστεια» του Αισχύλου, ένα όριο αξεπέραστο της δραματουργικής παράδοσης, και με αφορμή εκείνο το καλοκαίρι την παράσταση της αισχύλειας τραγωδίας από το Εθνικό Θέατρο, με σκηνοθεσία του Τάκη Μουζενίδη […]