Θεσμογραφίες

Ενα σαράκι έχει εισχωρήσει, σχεδόν από την αρχή αυτής της κυβερνητικής θητείας, στα σωθικά του πολιτικού συστήματος. Αδυνατίζει, ανεπαίσθητα αλλά πεισματικά, τη λειτουργία του και την αξιοπιστία του στα μάτια της κοινωνίας. Και δεν οφείλεται σε καμία νομοτέλεια: τις τρεις κύριες πύλες εισόδου τις άνοιξε το ίδιο το πολιτικό σώμα, σχεδόν σύσσωμο και πάντως σαν […]

Εχω πλήρη συνείδηση ότι η πολλή συζήτηση περί παρακμής έχει από μόνη της κάτι το παρακμιακό. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις και συγκυρίες που τα ίδια τα γεγονότα δικαιολογούν και μία και δυο και διαρκείς υπομνήσεις και προειδοποιήσεις. Ισχυε για τη μεγάλη οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 (στην Ελλάδα, όπως όλα τα πράγματα, ήρθε με μερικά […]

Για τη μητέρα μου Τα Συντάγματα δεν είναι μόνο για να παραβιάζονται. Είναι και για να εμπλουτίζονται, να εκσυγχρονίζονται και να προσφέρουν μεγαλύτερη πίστη στη δημοκρατία, στην ίδια τη ζωή. Δεν αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός ή επιστημονική φαντασία: συνέβη στη Γαλλία, στις 4 Μαρτίου, τις ίδιες ακριβώς μέρες που στη χώρα μας είχαμε πάρει τον […]

Η μοίρα το έφερε έτσι, ώστε δυο τραγικές επέτειοι να πέφτουν τις ίδιες μέρες. Και να μας θυμίζουν αμφότερες τη μοίρα μας. Δυο χρόνια πολέμου στην Ουκρανία κι ο κόσμος δεν άλλαξε, μονάχα η δημοκρατία τρεμοπαίζει. Πέρα από το ασύλληπτο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές και σε καταστροφές τόπων και ψυχών, οι εξελίξεις μοιάζουν να δικαιώνουν […]

Τα πρόσωπα έχουν σημασία στην πολιτική όχι τόσο γι’ αυτό που είναι, όσο γι’ αυτό που δείχνουν για την εποχή τους. Ορισμένες βέβαια φορές ξεφεύγουν από τα όρια της κανονικότητας και της καθημερινότητας και τότε δείχνουν κυρίως τη μικρότητα των άλλων. Πέρα από τη βασική του ιδιότητα, αυτή την εσωτερική φλόγα που τον έκανε να […]

Εχω την άποψη, ή μάλλον την πεποίθηση, πως στα ζητήματα δικαιωμάτων δεν χωρούν ούτε πολιτικαντισμοί, ούτε εκπτώσεις, ούτε δίκες προθέσεων. Ούτε θέσφατα υπάρχουν, αλλά η κριτική επί της κριτικής οφείλει να είναι επίσης απαλλαγμένη από προκαταλήψεις. Τα λέω αυτά, γιατί, παρόλο που μπορεί να ακούγονται από πολύ γενικά έως αυτονόητα, υπέστησαν βαριά και, φοβούμαι, άδοξη […]

Η αλληλοτροφοδότηση των κρίσεων και, ως αποτέλεσμα, η φανερή και υπόγεια υπονόμευση της δημοκρατίας και του διεθνούς δικαίου αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό του ήδη τρομερού 21ου αιώνα. Η πτώση των Δίδυμων Πύργων, το 2001, σήμανε το τέλος του ονείρου για ειρηνική δημοκρατική συνύπαρξη, που είχε γεννηθεί μετά την πτώση του Τείχους, και την αρχή μιας έκτοτε […]

Εχει άραγε η δημοκρατία ψυχή; Η απάντηση που δίνω, χρόνια τώρα, κωπηλατώντας στον ωκεανό, είναι πως έχει: η δημοκρατία είναι –θα έπρεπε να είναι– ζωντανός οργανισμός και κάθε ζωντανός οργανισμός υπακούει όχι μόνο σε κανόνες αλλά και σε μια αίσθηση περί ορθού και περί δικαίου. Μια απροσδιόριστη και διάχυτη αίσθηση, που όμως, όπως συμβαίνει με […]

Στο ξεκίνημα κάθε χρονιάς, εύλογο είναι να αναζητούνται κατευθυντήριες γραμμές και πηγές ελπίδας για αυτά που έρχονται σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. «Για αυτά που έρχονται», άρα για το μέλλον, άρα για το άγνωστο: η όποια κατασκευή του νου και της βούλησης πατάει στην άμμο, και μάλιστα, ιδίως τα τελευταία χρόνια, σε κινούμενη άμμο. […]

Με νομοθετική ομοβροντία αποχαιρέτησε ένα έτος κυριαρχίας αλλά και υπερβάσεων η κυβέρνηση. Για «δεδομένο μεταρρυθμιστικό στίγμα» κάνουν λόγο πειθήνιοι βουλευτές, για «500 επενδυτικά και μεταρρυθμιστικά ορόσημα» έκανε λόγο ο Πρωθυπουργός στην ομιλία του στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο του 2023, στο οποίο «πέρασαν» μια σειρά από ανακοινώσεις και προσχέδια νόμων σε κρισιμότατα πεδία. Στην παιδεία, με […]

Αμέσως μετά τις φετινές εκλογές, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να υπερβεί τη συνταγματική απαγόρευση (άρθρο 16 παρ. 5 και 8) ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα διά της σύναψης διεθνών συμφωνιών με αλλοδαπά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Ακριβώς πριν από μία εβδομάδα, σε αυτήν εδώ την εφημερίδα, δημοσιεύθηκε υποστηρικτικό της κυβερνητικής πρόθεσης άρθρο των καθηγητών Ευάγγελου […]

Αν το μεγάλο διεθνές γεγονός των ημερών ήταν οι ανατροπές στον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης – η ξαφνική απόλυση του «μυαλού» της εταιρείας OpenAI, η προσωρινή πρόσληψή του στη μητρική Microsoft, η κατόπιν λαϊκής απαίτησης επιστροφή στα πάτρια εδάφη –, σε επίπεδο δημοκρατίας τα νερά τάραξε η εκλογική νίκη του ακροδεξιού (βάσει των ιδεών του) […]

Οσοι αυτή τη βδομάδα αποδώσαμε, διά ζώσης ή γραπτώς, την αρμόζουσα τιμή στον Κώστα Σημίτη, δεν διακατεχόμαστε από νοσταλγία ούτε για το πρόσωπο ούτε για την εποχή του. Ο πρώην πρωθυπουργός όχι μόνο είναι εν ζωή, αλλά παραμένει, όπως έδειξε ο συνδυασμός επαίνου και μένους που τον συνόδευσε, απολύτως επίκαιρος. Σε καιρούς, βέβαια, που είναι […]

Μια σειρά από γεγονότα των τελευταίων ημερών συνιστούν όχι απλώς ανατροπές, αλλά βόμβες στα θεμέλια της δημοκρατίας, σε διεθνές και ελληνικό επίπεδο. Βόμβα πρώτη: η ήττα του ανθρωπισμού. Συμπληρώθηκαν 21 ημέρες σφαγών στη Μέση Ανατολή και 611 ημέρες πολέμου στην Ουκρανία – έτσι μετράμε πια τον χρόνο στη συγκεκριμένη φάση του τρομερού 21ου αιώνα –, […]