Επιφυλλίδα

Το έχουμε ακούσει όλοι μας τόσες φορές ώστε τώρα είναι πια σαν να μην το ακούμε. Εννοούμε την επαναλαμβανόμενη σύσταση μέσα στα βαγόνια του μετρό «Παρακαλείσθε να προσέχετε τα προσωπικά σας αντικείμενα». Αν και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όσοι εκδηλώνουν τη μεγαλύτερη ανησυχία για τα «προσωπικά τους αντικείμενα» είναι αυτοί ακριβώς που πέφτουν συχνά […]

Ευτυχώς που υπάρχουν οι εφημερίδες και ακόμη περισσότερο ευτυχώς που εξακολουθούν να υπάρχουν τα παλιά φύλλα των εφημερίδων ώστε, όσο δύσκολο κι αν είναι να τα βρει κανείς, να αποκτά, όταν το κατορθώσει, μια ολοκληρωμένη εικόνα για ανθρώπους που, ενώ θελήσανε να παίξουν ένα ρόλο στη δημόσια ζωή του τόπου, τελικά «είπα γεια χαρά σου […]

Λυπούμαστε που το γράφουμε, αλλά δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα που προτείνει τους άριστους ως τους καταλληλότερους για να κρατήσουν τη σημαία και σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θεωρεί ως αποκατάσταση της αδικίας αυτής το να κρατάει τη σημαία ένας μαθητής που θα έχει επιλεγεί με κλήρωση (κατά συνέπεια, ένας μαθητής […]

Το «Δεν υπάρχουν ειδήσεις τον Αύγουστο» του Ουμπέρτο Εκο μοιάζει να ανήκει σε παρελθούσες εποχές, εκτός κι αν δεν είναι είδηση για την ελληνική κοινωνία τουλάχιστον όσα συνέβησαν στην πολιτική σκηνή τον μήνα αυτόν ή το γεγονός, για παράδειγμα, ότι σε δυο διαφορετικά, εξαιρετικά απομακρυσμένα μεταξύ τους νησιά συναντούσες ένα σνακ μπαρ με την ονομασία […]

Το πράγμα θα ήταν περιστασιακά αφόρητο αν δεν είχε καταντήσει μόνιμα γελοίο. Σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, σε συνέδρια, σε κείμενα που δημοσιεύονται σε εφημερίδες και σε περιοδικά –εδώ ομολογουμένως πολύ πιο σπάνια –ένας εσμός ανθρώπων (καλλιτέχνες, φιλόλογοι, πολιτικοί αναλυτές, συγγραφείς, φευ και δημοσιογράφοι), μόνον ένας στους δέκα να μην αναφερθεί πλατιά στον εαυτό του. […]

Από τη συναυλία του Σαββόπουλου στο Καλλιμάρμαρο, κυκλοφόρησε στο facebook κι ένα βίντεο, όπου μια γυναίκα, προσπαθώντας να ηρεμήσει τον διαπληκτιζόμενο σύζυγο, έπεσε η ίδια θύμα της βιαιότητάς του στις μαρμάρινες κερκίδες. Το κακό όμως δεν σταμάτησε εκεί. Η γυναίκα αυτή είναι θύμα ενδοοικογενειακής βίας, γι’ αυτό και το πειστήριο του αδικήματος έπρεπε να έχει […]

Την Τετάρτη το βράδυ ο Διονύσης Σαββόπουλος μας χάρισε ένα μεγάλο δώρο: μας έδωσε πίσω τραγούδια που είχαμε χάσει. Εδώ και δυόμισι χρόνια ο τρόπος που εκφραζόμαστε έχει αλλάξει. Το κεντρικό αφήγημα είχε ξεκάθαρα χαρακτηριστικά και όσοι αποφάσισαν να μην το ακολουθήσουν βρέθηκαν να ζουν με όσα τους απέμειναν, πράγμα όχι μόνο άδικο, αλλά και […]

Εκείνο που καθιερώνει –για να μη γράψουμε ότι σώζει –μια καθημερινή ή εβδομαδιαία στήλη σε οποιαδήποτε εφημερίδα είναι κυρίως η ειλικρίνεια. Καλλιτεχνική ή πολιτική στήλη, πληροφοριακή ή σχολιαστική. Ειλικρίνεια βέβαια δεν σημαίνει ότι βγάζει κανείς στη φόρα όλα όσα ενδέχεται να γνωρίζει. Σημαίνει πως γράφει για κάτι που έχει συμβεί και πως το εκθέτει μ’ […]

Δέκα και μισή το πρωί στην Πλατεία Ομονοίας, από την πλευρά της οδού Αθηνάς, πιο συγκεκριμένα στη συμβολή της με την ξεκινημένη λίγα μέτρα πιο πάνω οδό Σταδίου. Μια γυναίκα, γύρω στα 55, μαυροφορεμένη, με πρόσωπο ευγενικό, παρά την ολοφάνερα επιθετική του έκφραση, αντιλαμβάνεται από κάποια απόσταση πως ένας περαστικός έχει μόλις πετάξει στο δοχείο […]

Η ιστορία είναι γνωστή και με συντομία διατυπωμένη μπορεί να καταλάβει ο καθένας περί τίνος πρόκειται. Αφορά το κείμενο του Γιώργου Θεοτοκά που επελέγη από την αρμόδια επιτροπή για τις εξετάσεις των Νέων Ελληνικών της προπερασμένης Δευτέρας στο πλαίσιο των Πανελλαδικών του 2017. Πιο συγκεκριμένα σε μια φράση του όπου ο αλησμόνητος δημιουργός του «Ελεύθερου […]

Οσο κι αν τον ερχόμενο Ιούλιο, στις 19 του μηνός, συμπληρώνονται είκοσι οκτώ χρόνια από τον θάνατο του Γιάννη Τσαρούχη, το κείμενο αυτό δεν δικαιολογείται να θεωρηθεί καν ως ένα πρόωρο μνημόσυνό του. Τα μνημόσυνα αφορούν σε όσους πραγματικά έχουν πεθάνει. Και ο Τσαρούχης είναι τόσο ζωντανός στη σκέψη και στην καρδιά χιλιάδων ανθρώπων ώστε […]

Τα ειρωνικά σχόλια διαφόρων μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε σχέση με την ηλικία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, αμέσως μετά την αποδημία του, δηλαδή κατά πόσο πέθανε «εντελώς» ή «απολύτως», αποδεικνύουν για μια ακόμα φορά ότι η δημοκρατία στην Ελλάδα είναι στα σπάργανα. Βιώνουμε ένα καθεστώς μιας απόλυτα παρεξηγημένης ελευθερίας χωρίς να υποψιαζόμαστε, ή έστω απλά να αναρωτιόμαστε […]

Σωστό είναι να μνημονεύει κανείς τις πηγές του τόσο περισσότερο όταν σχετικά δύσκολα μπορεί να γίνουν γνωστές. Χάρη σε ένα ημερολόγιο που εκδίδει κάθε χρόνο το Μουσείο Ελιάς και Λαδιού Πηλίου που εδρεύει στο χωριό Ανω Γατζέα, μάθαμε πως οι αφιερωμένες σε ένα θέμα παγκόσμιες ημέρες δεν είναι μόνο οι λίγες που συμβαίνει να γνωρίζουμε, […]

Μνήμη Αδαμαντίου Πεπελάση Ο Αδαμάντιος Πεπελάσης μπορεί να ήταν γνωστός ως ένας διαπρεπής οικονομολόγος, υπήρξε όμως άκρως ευεργετική και συγκινητική η σχέση του με τα γράμματα και τις τέχνες. Φτάνει να θυμηθεί κανείς ένα περιστατικό που είχε κυκλοφορήσει ως ανέκδοτο τη δεκαετία του ’60. Οντας διοικητής της Αγροτικής Τράπεζας είχε συντρέξει οικονομικά τόσο αποφασιστικά το […]

Αναμφισβήτητα δεν ζούμε σε μια εποχή όπου ο ίδιος ο καλλιτέχνης γινόταν ελάχιστα γνωστός αν δεν συμπεριφερόταν ως ένα εντελώς αποτραβηγμένο άτομο που ζούσε σχεδόν στη σκιά ενώ ό,τι μετρούσε ήταν αποκλειστικά το έργο που πραγματοποιούσε. Σήμερα ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Να μας γίνεται περισσότερο ή απολύτως γνωστός ο ίδιος ο καλλιτέχνης –στις περισσότερες μάλιστα […]

Μεσημέρι Μεγάλης Πέμπτης, ακόμη και σε έναν δρόμο όπως η οδός Αθηνάς η περιρρέουσα θρησκευτική ατμόσφαιρα με ένα διάχυτο αίσθημα κατάνυξης θα έπρεπε να παροπλίζει κάπως τη διάθεση προκειμένου να εκφραστεί κανείς απρεπώς ή επιθετικά. Πολύ περισσότερο, όταν δεν συνέτρεχε λόγος για να συμπεριφερθείς με έναν τρόπο όπως ο τρόπος που υπήρξε η αφορμή για […]

Μνήμη Μαρίας Μαργέτη Οσο οδυνηρό κι αν είναι να ξεπροβοδίζει κανείς για πάντα αγαπημένους φίλους, άλλη τόση ευγνωμοσύνη θα έπρεπε να αισθάνεται για μια ευεργεσία που ερήμην τους –ή μήπως συνειδητά; –του επιδαψιλεύουν. Με το να προηγούνται στη συνάντησή τους με τον, κατά τον ποιητή Γ.Θ. Βαφόπουλο, «Μέγα Ων» είναι σαν να σου εξομολογούνται ως […]

«Ετούτη η εποχή δεν είναι για ανιστόρηση» έχει γράψει ένας σημαντικός, εντελώς άδικα ξεχασμένος ποιητής, ο Γιώργος Σαραντής. Και όπως έχει προσθέσει ένας ποινικός κρατούμενος στις φυλακές της Κέρκυρας, τη δεκαετία του ’60, γράφοντας στον τοίχο του κελιού του: «Τα χρηστά σου τα κάνανε άχρηστα και τα άχρηστα χρηστά και δεν εστοχαστήκανε οι αστόχαστοι ότι […]

Ο χώρος της τέχνης και ειδικότερα της λογοτεχνίας είναι ο χώρος της ιδεολογικής ανεξιθρησκίας και ταυτόχρονα της πιο μάχιμης και ουσιαστικής αντιπαράθεσης, χωρίς να χάνεται στο ελάχιστο η εκτίμηση ανάμεσα στις αντιπαρατασσόμενες πλευρές. Φτάνει να θυμηθούμε μια ιστορική διένεξη, όπως εκείνη του Μάρκου Αυγέρη με τον κριτικό της λογοτεχνίας Δημήτρη Ραυτόπουλο σε σχέση με τις […]

Πόσο προσωρινοί και εφήμεροι είμαστε όλοι οι άνθρωποι το αποδεικνύει το γεγονός ότι λογαριάζουμε τις αναμνήσεις του ο καθένας σαν να μην έχουν υπάρξει άνθρωποι που υποχρεώθηκαν, και συχνά με πολύ πιο οδυνηρό τρόπο, να αποχωριστούν τις δικές τους αναμνήσεις. Σάμπως και θα έπρεπε στις αναμνήσεις που διατηρούν όσοι γεννήθηκαν στις δεκαετίες του ’30 ή […]

Αν θα αμφέβαλλε κανείς ότι καθημερινά κυκλοφορούμε όλοι μας μέσα στην πόλη μ’ ένα άλλο πρόσωπο σε σχέση με το πραγματικό μας, δεν θα είχε παρά να προσέξει την έκφραση των επαιτών τη στιγμή που συμβαίνει να εγκαταλείπουν το πόστο τους. Ενώ, δηλαδή, έχουν κάνει κάτι που ενδεχομένως δεν θα φιγουράριζε μέσα στα σχέδιά τους […]

Θα αρκούσε να επικαλεστεί κανείς μια σωρεία περιστατικών για να υποστηρίξει ότι η δημόσια συμπεριφορά των ανθρώπων μας μαθαίνει γι’ αυτούς πράγματα που ακόμη και η στενότερη επαφή μαζί τους ενδεχομένως να τα απέκρυπτε. Οπως για παράδειγμα για άντρες και γυναίκες που συμβαίνει να έχουν βγάλει τον σκύλο τους βόλτα, δεν αναφερόμαστε βέβαια στο σύνολό […]

Ελπίζει κανείς να έχουμε ξεπεράσει τις εποχές όταν αν και κάτι γραφόταν με διάθεση καλόπιστης κριτικής, μπορούσε να λογαριάζεται ως μια κακόβουλη αντιπολιτευτική στάση. Στα «ΝΕΑ» της περασμένης Τετάρτης, 22 Φεβρουαρίου, στις σελίδες του Μικροπολιτικού δημοσιεύτηκε μια φωτογραφία που απεικόνιζε μια σύναξη είκοσι δύο ανθρώπων, ενώ γιόρταζαν τα γενέθλια του επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρου Θεοδωράκη, […]

Πάντα όταν αισθανόμαστε να κινδυνεύουμε, μας καταλαμβάνει μια διάθεση να μιλάμε όσο γίνεται περισσότερο, που συχνά αγγίζει τα όρια της φλυαρίας ή της λογοδιάρροιας –ελπίζουμε να μην έχουμε πλησιάσει τα όρια αυτά μιλώντας για τις εφημερίδες και την αυταπόδεικτη σημασία τους. Την όχι και τόσο αυταπόδεικτη σε καιρούς πονηρούς που το καθετί μπορεί να συκοφαντηθεί […]

Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τι σημαίνει για έναν άνθρωπο που επικοινωνεί σχεδόν καθημερινά μέσα από μια εφημερίδα με όποιον αριθμό –μικρό ή μεγάλο –αναγνωστών, τι σημαίνει αυτή η σχέση μέσα στα χρόνια. Μπορεί να μη γνωρίζει κατ’ όψιν τους αναγνώστες του ή να μη λέει σ’ αυτούς τίποτε το πρόσωπό του, αν συμβεί και […]

Δεν έχει μόνο μια αξεπέραστη γοητεία η ανάγνωση παλαιών εφημερίδων, όπως μπορείς να τις ξεφυλλίσεις σε δημόσιες βιβλιοθήκες δεμένες σε σώματα, αλλά η προοπτική –προς τα πίσω βέβαια –ακόμη και δέκα χρόνων, δίνει σε πολλά κείμενα, είτε πολιτικής, της ώρας δηλαδή, κοπής, είτε διαχρονικότερης σημασίας, τις πραγματικές τους διαστάσεις. Σάμπως ο χρόνος που διέρρευσε να […]

Μνήμη Νατάσας Χατζιδάκι Είμαστε όλοι έρμαια των γεγονότων είτε επιδιώξαμε να συμβούν είτε υπέστημεν τις συνέπειές τους, αν και θα μας φαινόταν αδιανόητο, σε περίπτωση που μας τα περιέγραφε κανείς, ότι θα παραστούμε στην τέλεσή τους. Ο θάνατος της ποιήτριας και πεζογράφου Νατάσας Χατζιδάκι που, ενώ φαινόταν να έχει αποσυρθεί από τη λογοτεχνική σκηνή εξακολουθούσε […]

Στον Σπύρο Αν παρατηρήσουμε βαθιά μέσα μας, θα διαπιστώσουμε πως οι μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας δεν έχουν συμβεί χάρη σε γεγονότα που όλοι συμφωνούν ως προς το μέγεθος και τη σημασία τους, αλλά πιστώνονται σε περιστατικά τόσο άγνωστα και ανώδυνα για τους άλλους, ώστε ντρεπόμαστε ακόμη και να τους τα ψιθυρίσουμε. Για όσους κινούνται […]

Το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής, ώρα 14.30 για την ακρίβεια, στην οδό Πανεπιστημίου, στο ύψος της Βουκουρεστίου. Ενα κινηματογραφικό συνεργείο ή, μάλλον, ένας κοντόσωμος χλωμός νεαρός με μια κάμερα και ένας φωτιστής «γυρίζουν» ένα διαφημιστικό με «θέμα» μια ψηλή πανέμορφη κοπέλα που κρατάει προτεταμένα ένα τετράγωνο κουτί –θα πρέπει να είναι το διαφημιζόμενο προϊόν. Γύρω […]

Τις ουσιαστικά μεγάλες αλλαγές τις συνειδητοποιούμε όταν έχουν συντελεστεί. Και τότε γινόμαστε ακόμη πιο περιφρόντιδες και σχεδόν καθόλου χαρούμενοι γιατί αναλογιζόμαστε τι στοίχισαν σε ταλαιπωρίες, πόνο και δάκρυα, προκειμένου να γίνουν κοινό κτήμα τα θετικά τους αποτελέσματα. Το ότι οι δοκιμασίες δεν υπήρξαν δικές μας αλλά ανθρώπων που έχουν προηγηθεί, δίνει στις κοινωνικές κυρίως αλλαγές […]

Θα ‘λεγε κανείς πως κάνουμε όλοι μας ό,τι είναι δυνατόν για να μεταβάλλουμε την πόλη σε ακόμη πιο ασφυχτική από ό,τι είναι, σε σχέση με κάθε τι που προϋποθέτει μια στοιχειώδη ευαισθησία, για να αποφευχθεί το ηθικό, κοινωνικό και πνευματικό αδιέξοδο το οποίο έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια. Σε ιδιαιτέρως αγαστή συνεργασία ιδιώτες και κράτος […]

Αν και είναι απαράδεκτο, οφείλουμε να το ομολογήσουμε: τις ημέρες των γιορτών, κυρίως των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όχι τόσο του Πάσχα ή του Δεκαπενταύγουστου, σαν να προσέχουμε περισσότερο τους επαίτες στους δρόμους. Καθώς πρόκειται για ημέρες που μας δίνουν μια ξεχωριστή χαρά υποτίθεται, φαίνεται να μας προξενεί εντύπωση το πώς μπορεί να αισθάνονται άνθρωποι […]

Αν είσαι ένας προσεκτικός περιπατητής μέσα στην πόλη, παθαίνεις με τον καιρό ένα είδος εμμονής με ανθρώπους ή με πράγματα που συναντάς καθημερινά στις διαδρομές σου. Αίφνης πόσες πινακίδες καταστημάτων είναι ξενόγλωσσες ή αμιγώς ελληνικές, σε πόσες τοιχοκολλημένες αφίσες μπορείς να συμπληρώσεις τα αρχικά των πολιτικών οργανώσεων που διαφημίζονται, τέλος πόσοι κρατάνε εφημερίδα, περιοδικό ή […]

Η πόλη με τους δρόμους της δεν παύει να παραμένει μια ακένωτη πηγή εκπλήξεων. Δυσάρεστες ή ευχάριστες –σπανιότερες είναι αλήθεια οι δεύτερες, για να μην γράψουμε σπανιότατες –αισθάνεσαι, σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν είσαι, να σε πλουτίζουν, να σου μαθαίνουν πράγματα. Σε βαθμό που αν το συνειδητοποιήσεις απολύτως, να καταχωρίζεται στις προτεραιότητές σου ν’ αλωνίζεις […]

Οσους λόγους έχει κανείς για να αποκαρδιώνεται με όσα παρατηρεί καθημερινώς γύρω του τόσους και περισσότερους έχει συχνά για να αισιοδοξεί. Βέβαια, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να συμπεραίνεις λάθος γιατί οι εικόνες που σε κάνουν άλλοτε να πικραίνεσαι και άλλοτε να ελπίζεις, έχουν ενδεχομένως έναν συμπτωματικό χαρακτήρα. Πάντα όμως ακόμα και το τυχαίο δεν εκφράζει […]

Το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης, 17 Νοεμβρίου, γύρω στις 14.30, στη γωνία Ακαδημίας και Ιπποκράτους. Συγκεντρωμένοι καμιά πενηνταριά νεαροί και νεαρές, παρά τον συντονισμό των φωνών τους, δύσκολα θα καταλάβαινε κανείς τις λέξεις των συνθημάτων, τόσο περισσότερο που τα λέγανε τραγουδιστά –πάντως κάτι σχετικό με τη σημασία της μέρας και του Πολυτεχνείου. Ενας περαστικός, παρά […]