Κραυγές και ψίθυροι

Χθες έγραφα ένα κείμενο για τον Επιτάφιο. Και καθώς έγραφα, έπιασα τον εαυτό μου να σιγομουρμουρίζει το «Αι γενεαί πάσαι». Εγώ; «Παιδί» μιας «γενεάς» για την οποία, δεκαετίες ολόκληρες το Πάσχα ήταν απλώς μια ευκαιρία για απόδραση; «Τέκνο» μιας ουτοπιστικής, ανώριμης αντίδρασης που μας έκανε να πιστεύουμε ότι –και καλά –αν τρώγαμε καρμπονάρα τη Μεγάλη […]

«Διαθέτουμε χύμα κολόνια και ανθόνερο δι’ Επιταφίους»… Η ανάμνηση χάνεται στο βάθος των χρόνων. Δεν θυμάμαι καν αν είναι προσωπική ή τη θυμάμαι από μεταγενέστερες περιπλανήσεις μου στον Τύπο άλλων εποχών. Αυτό όμως έλεγε η ασπρόμαυρη διαφήμιση, στις εφημερίδες, με τα καλλιγραφικά λόξα γράμματα και την πολυτονική γραφή. Δημοσιευόταν στις αρχές της Μεγάλης Εβδομάδας για […]

Η υπόθεση αυτή θα μπορούσε, στο περιθώριο του επιστημονικού επιτεύγματος σχετικά με το αρχαίο DNA, να γίνει ο θεματικός άξονας μίας επιτυχημένης σειράς στο Netflix. Το FBI («πρωταγωνιστής» σε μυθιστορήματα, ταινίες, κόμικς και σίριαλ από την ίδρυσή του το 1908), ένα μεγάλο μουσείο (με τον «Κώδικα Ντα Βίντσι» έγινε δημοφιλές σκηνικό ιστορικού σασπένς), γενετιστές σε […]

Πάνε χρόνια που είχα βρεθεί σε μια πόλη της Ινδονησίας, καμιά σχέση με Μπαλί και άλλα τουριστικά θέρετρα. Στο εστιατόριο του μεγάλου ξενοδοχείου έπαιζε μια ορχήστρα από αυτές που παίζουν σε αντίστοιχα εστιατόρια. Ντόπιοι μουσικοί έκαναν πρόγραμμα με διεθνείς επιτυχίες. Μετά από τα «Στρέιντζερ ιν δε νάιτ» και τα «Μπέσαμε μούτσο» ακούστηκαν οι πρώτες νότες […]

Να, λοιπόν, που γίναμε ατραξιόν. Τώρα βέβαια υπάρχει μια πολύ περιγραφική παροιμία που λέει τι έμαθαν ό,τι κάνουμε και ποιοι πλακώσανε, αλλά άντε να τα βγάλεις πέρα με την πολιτική ορθότητα. Πάντως το γεγονός παραμένει ότι μετά τη θεματική εκδρομή στην Ελλάδα που διαφήμιζε η βρετανική εφημερίδα «Guardian» στην ηλεκτρονική της έκδοση για να γνωρίσει […]

«Ευτυχισμένο το 1948. Οι υιοί σας Μιχάλης – Στάθης». Ετσι γράφει η ζωγραφισμένη στο χέρι κάρτα που εκείνη την Πρωτοχρονιά έστειλαν στους γονείς τους οι αδελφοί Σεφεριάδη από τον Αϊ-Στράτη όπου ήταν εξόριστοι (και που αν ο Σπίλμπεργκ γνώριζε την ιστορία τους μπορεί να είχε τροποποιήσει το σενάριο της «Διάσωσης του στρατιώτη Ράιαν»). Στο σκίτσο […]

Ο Ζαΐν γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα δεκατέσσερα χρόνια της ζωής του κάπου κοντά στην ευρύτερη περιοχή του Παντζάμπ στο Πακιστάν. Στην αρχαία Πενταποταμία, δηλαδή, που διέσχιζε ο ποταμός Υδάσπης, εκεί όπου οι στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου αντιμετώπισαν τους ελέφαντες του βασιλιά Πώρου (μία από τις πιο εντυπωσιακές σκηνές –ανεξαρτήτως ιστορικής αλήθειας –στην ταινία του […]

Τι θυμήθηκα τώρα. Τις «ένδοξες» μέρες που ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στα μετερίζια της Αντιπολίτευσης και στον δρόμο του προς την εξουσία είχε επιστρατεύσει ακόμη και τον Λουκάνικο. Το διάσημο αδέσποτο της Πλατείας Συντάγματος που το είχαμε δει να προπορεύεται στις αντιμνημονιακές πορείες με κόκκινο μαντίλι στον λαιμό, το μπερεδάκι του Τσε, μια φορά νομίζω και […]

Ο Αρνό Μπελτράμ είναι από προχθές ο σύγχρονος ήρωας της Γαλλίας. Και η απήχησή του, η απόδειξη για το πόσο έχουμε ανάγκη για ήρωες. Αναλογίζομαι όμως τι σημαίνει τελικά «ήρωας»; Πρόκειται για έναν άνθρωπο φτιαγμένο με ιδιαίτερα «υλικά» όπως λένε; Δεν είμαι και τόσο σίγουρη. Αναζητώντας αρχετυπικούς ήρωες στην παγκόσμια δραματουργία και λογοτεχνία και ειδικά […]

Η τηλεοπτική διαφήμιση εταιρείας τηλεφωνίας και διαδικτυακών παροχών παίζει εδώ και λίγες εβδομάδες σε ώρες υψηλής τηλεθέασης. Μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων –και των δύο φύλων, όλων των ηλικιών, όλων των καταβολών και των αναφορών –που, αρχικά, στέκονται σε μία σειρά υπακούν στα κελεύσματα: «Οσοι ζουν σε μεγάλο αστικό κέντρο να κάνουν ένα βήμα μπροστά». «Οσοι […]

Πριν από λίγες μέρες είδα μια θεατρική παράσταση στην οποία, για λόγους σημειολογικούς, εμφανιζόταν επί σκηνής κάποια γνωστή γυναικεία μορφή της ελληνικής αρχαιότητας. Σε γενικές γραμμές η παράσταση δεν ήταν κακή. Η φιγούρα όμως που περιφερόταν επί σκηνής (με μία λευκή μουσελίνα εν είδει χιτώνα, βοστρύχους τίγκα στη λακ και σανδάλια από αυτά που κρέμονται […]

Το καλοκαίρι του 2015 η φωτογραφία του μικρού Αϊλάν έκανε τον γύρο του κόσμου με λεζάντα «Φτάνει πια!», έγινε viral, πρωτοσέλιδο, βραβεύτηκε, συγκίνησε. Στην ουσία όμως ανέδειξε περισσότερο τη δύναμη της εικόνας και λιγότερο την τραγικότητα μιας πραγματικότητας. Από την οποία, μέσα σε αυτά τα δυόμισι χρόνια, μοιάζει να έχουμε αποστασιοποιηθεί. Μου θυμίζει εκείνο το […]

Πριν από δύο περίπου χρόνια, προκειμένου να γράψω στα «ΝΕΑ» ένα πορτρέτο για τον Λάκη Λαζόπουλο, συζήτησα off the record με συναδέλφους του και ανθρώπους από τον επαγγελματικό του χώρο για την υποκριτική του γκάμα και πώς τον αξιολογούν ως ηθοποιό. Θυμάμαι λοιπόν έναν σκηνοθέτη να μου λέει ότι κάποιος που έχει παίξει τους «Δέκα […]

Στο έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ «Ο αδαής και ο παράφρων» –φέτος συνεχίζει την… πορεία του στο θέατρο Πορεία σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα –ένα μάθημα ανατομίας που παραδίδεται, με λεπτομερείς περιγραφές, από τον «Δόκτορα» στον «Πατέρα» γίνεται σημείο αναφοράς για τη σχέση του καλλιτέχνη με τη σκηνή, του δημιουργού με το έργο του. Και αν στην […]

«Συγκλονιστικό! Ε, να που τίποτα δεν είναι τυχαίο…». Η βετεράνος τηλεπαρουσιάστρια της μεσημεριανής ζώνης πετάρισε τις βλεφαρίδες της ενώ το πάνελ τής έδινε νέες διαστάσεις στην έννοια της τυχαιότητας που ουδεμία σχέση είχαν με την κβαντική φυσική. Επεσήμαιναν με έμφαση το γεγονός ότι κάτι σημαίνει, δεν μπορεί να είναι απλώς σύμπτωση, κάτι θέλει να δείξει […]

Τον συναντάμε στη λογοτεχνία σχεδόν από καταβολής της, αν και οι ειδικοί δεν συμφωνούν πλήρως ως προς τον ορισμό του μπουφόνου. Για κάποιους είναι η εξέλιξη του αρχαιοελληνικού και ρωμαϊκού «παράσιτου», του ανθρώπου που, προκειμένου να «σιτισθεί», να εξασφαλίσει δηλαδή το γεύμα του, τριγυρίζει στα σπίτια κάνοντας αυτοεξευτελιστικά αστεία, με πλήρη συνείδηση ότι έτσι χάνει […]

Τόπι το λέγαμε. Η μπάλα ήταν αυτό που παίζαμε εμείς. Το ποδόσφαιρο ήταν «το τόπι». «Πάλι στο τόπι θα πάτε;» έλεγε η γιαγιά μου. Και πηγαίναμε. Σε μια αλάνα με χώμα, το «γήπεδο» του ΑΟ Σύρου, όπου εμψυχώναμε την ομάδα φωνάζοντας «Κουράγιο και θα φτάσουμε στη Β’ Εθνική». Αλλά και στην Αθήνα, οι μεγαλύτεροι ξάδελφοί […]

Η έκφραση κυκλοφορούσε από τότε που πήγαινα ακόμη στο σχολείο. Σε διαφορετικές παραλλαγές αλλά την ίδια πάντα επωδό. Από το «Ταξί ψάχνω, όχι πετρέλαιο στην Ομόνοια» μέχρι το «Αντρα ψάχνω, όχι πετρέλαιο στην Ομόνοια». Και επεσήμαινε την αντιδιαστολή με το ανέφικτο που ήταν το πετρέλαιο στο ελληνικό υπέδαφος. Στα χρόνια της χούντας και, πιθανότατα, στο […]

Εβλεπα πριν από λίγες μέρες τις …αντιδράσεις των «ευσεβών πολιτών» για την παράσταση «Jesus Christ Superstar». Ομορφα πράγματα, χριστιανικά. Πέταξαν μπογιές έξω από το θέατρο, έσπασαν αυτοκίνητα των ηθοποιών, προπηλάκισαν θεατές και ήταν όλοι μια χαρούμενη ατμόσφαιρα. Οπως λίγους μήνες πριν στον « Phylax» του Φαλήρου, όπως λίγα χρόνια πριν στο Χυτήριο, όπως, προφανώς, λίγους […]

Συζητώντας με τη Μαίρη Αδαμοπούλου το σημερινό θέμα ούτε που καταλάβαμε πώς μέσα σε ελάχιστα λεπτά, από εκεί που μου περιέγραφε πώς λειτουργούν οι αποθήκες των μουσείων και πώς γίνονται απογραφές, φτάσαμε να μιλάμε για τα σχέδια των κοσμημάτων που βρέθηκαν ξεχασμένα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Και λέξη με τη λέξη απομακρυνόμασταν από το αρχαιολογικό […]

Το πανηγύρι άρχισε από το περασμένο Σαββατοκύριακο στην οθόνη του κινητού μου. Καταιγισμός μηνυμάτων από όλες τις «πύλες» ψηφιακής επικοινωνίας. «Ειδικά για την Ημέρα της Γυναίκας, όλα μας τα κραγιόν 30% φθηνότερα». «Γιορτάζουμε τη δική σας ημέρα με επιπλέον 15% έκπτωση». «Στις 8 Μαρτίου δεχόμαστε μόνο γυναικοπαρέες και κερνάμε ένα μπουκάλι κρασί». Δεν θα γκρινιάξω […]

Αριθμοί και ποσοστά που σοκάρουν, προσωπικές ιστορίες που μοιάζουν με εφιάλτες. Τα στοιχεία της UNICEF καταγράφουν ένα πρόβλημα που, ανάλογα με τη χώρα, αποκτά ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά, παντού και πάντα όμως έχει την ίδια αφετηρία. Τη φτώχεια που ωριμάζει βίαια τα παιδιά και κάνει τα κορίτσια τραγικές «μικρές κυρίες». Στις μέρες μας η Σάντια, η […]

Οταν ήμαστε προς το τέλος της εφηβείας, τότε που λέγαμε τα μεγάλα λόγια και νομίζαμε ότι θα τρέξουμε τη ζωή καβάλα σε άλογα που θα καλπάζουν σε ανοιχτούς ορίζοντες, διακινούνταν στην παρέα μας ένα τσιτάτο που το είχαμε περί πολλού. Λέγαμε ότι, ακόμη και αν αυτό δεν συμβεί ποτέ, πρέπει να έχεις φτιάξει τη ζωή […]

Λένε –κι έτσι είναι –πως μια κωμωδία πρέπει να έχει κάποιες δραματικές υπαινικτικές νύξεις ώστε να μην εκπίπτει στη μπαλαφάρα. Οπως και ότι ένα δράμα πρέπει να κουβαλά και υφέρποντα κωμικά στοιχεία για να μη γίνεται μελούρα. Ολα όμως είναι θέμα αναλογιών και λεπτών ισορροπιών. Που όταν διαταράσσονται και εξελίσσονται τραγικές ιστορίες σε συνθήκες κωμωδίας […]

Τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τότε που βγήκε στους κινηματογράφους το «Εξπρές του Μεσονυκτίου» του Ολιβερ Στόουν. Στην αργκό των φυλακών σημαίνει απόπειρα απόδρασης. Στις μέρες μας όμως παραπέμπει στις πολύ σκληρές συνθήκες κράτησης αλλά και στις συνοπτικές διαδικασίες των τουρκικών δικαστηρίων. Ο κεντρικός ήρωας (και συγγραφέας του ομότιτλου βιβλίου) Μπίλι Χέιζ συλλαμβάνεται στην Κωνσταντινούπολη […]

Ο Maximus Thaler, φοιτητής του Πανεπιστημίου Taft’s στη Μασαχουσέτη, πριν από τέσσερα χρόνια δημιούργησε ένα άτυπο εστιατόριο με την επωνυμία The Gleaner’s Kitchen, δηλαδή Η Κουζίνα του Συλλέκτη, που σερβίρει φαγητό δωρεάν. Πώς το κατάφερε; Αρχισε να ψάχνει καθημερινά τους κάδους απορριμμάτων παντοπωλείων της Βοστώνης. Κι εκεί έβρισκε φρέσκα ή συσκευασμένα τρόφιμα μεγάλης αξίας. Επιβεβαιώνοντας […]

Ο Αχμέντ θα μπορούσε να είναι ο παππούς μου. Κι ο δικός του παππούς ή προπάππους είχε φύγει στα χρόνια της Επανάστασης διωγμένος από τη βία της οικονομικής ξεραΐλας του συριανού βράχου για να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη στα παράλια της Μικράς Ασίας. Εγκαταστάθηκε στο Αϊβαλί, πρόκοψε, οι απόγονοί του ευημέρησαν, ο προπάππους μου μοσχανάθρεψε […]

Λένε ότι μεγαλύτερη σημασία από το λάθος που κάνεις έχει ο τρόπος που θα το διορθώσεις. Υπάρχουν όμως λάθη που, με όποιον τρόπο και να τα διορθώσεις, αφήνουν τρύπες στην προσωπική ιστορία σου. Ακόμη και αν ο μετέπειτα χειρισμός τους αποτελεί παράσημο. Η Ράνια Αντωνοπούλου αστόχησε δύο στα δύο. Εκανε το λάθος ατόπημα στη λάθος […]

Για τους περισσότερους από εμάς, για τους ανθρώπους της στεριάς, ο φάρος είναι ένα γραφικό κτίσμα στην άκρη της θάλασσας. Συμβολικά, ο «οδηγός» στην πορεία της ζωής, όπως, στην πραγματικότητα, οδηγεί την πορεία των καραβιών. Οι πιο ποιητικοί τού δίνουν μια μυστηριακή διάσταση που έχει να κάνει με τη μοναχικότητα. Και για αρκετούς λογοτέχνες είναι […]

Οι διαμαρτυρίες εκ μέρους πολλών αρχιτεκτόνων για το εσπευσμένο της υποβολής δηλώσεων συμμετοχής στη φετινή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής καλλιεργεί την ιδέα «ειδικών προτιμήσεων». Ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ποσοστό αλήθειας σε αυτό και παρ’ όλο που η Χριστίνα Αργυρού και ο Ράιαν Ναϊχάιζερ (θα είναι οι επιμελητές της ελληνικής συμμετοχής στη διοργάνωση) χαίρουν εκτίμησης στην επαγγελματική […]

Τους βλέπουμε, τους προσπερνάμε, τους συνηθίσαμε. Ενίοτε φωτογραφίζουμε και τα αυτοσχέδια «νοικοκυριά» τους και αναρτάμε τις φωτογραφίες στο Διαδίκτυο, εγείροντας τη συγκίνηση και αλιεύοντας likes –κυρίως αναγνώρισης της ευαισθησίας του αναρτώντα και λιγότερο συμπάθειας για τον αναξιοπαθούντα. Είναι τα «φαντάσματα» της κρίσης που κουρνιάζουν κάτω από σκέπαστρα και στις εσοχές των μεγάλων κτιρίων. Οι άστεγοι […]

Δεν θα σιγοντάριζα την παράδοση στη γραφικοποιημένη εκδοχή της. Την αναφορά στην Ελλάδα με το τουριστικό στερεότυπο των πολλών «S» (sea, sun, sand, sex, souvlaki, syrtaki) που στην ουσία αποτυπώνουν την ασπρόμαυρη εικόνα της φτωχής, «χειροποίητης» πλην τίμιας και, κυρίως, ανέμελης χώρας. Καταρχήν γιατί συμβάλλουν στην ωραιοποίηση της φτώχειας και την ταύτισή της με την […]

«Δημήτρη, απόψε είμαι καλεσμένη σε πάρτι. Να πάρω κάτι να φορέσω και τη Δευτέρα να σου το φέρω πίσω του κουτιού;». «Να πάρεις ό,τι θέλεις και να μου το φέρεις όποτε θέλεις. Μη μου το φέρεις και ποτέ». Και η φράση τέλειωνε με το κελαρυστό, δυνατό γέλιο του, που αντηχούσε στο κατάστημα της οδού Νίκης. […]

Θυμάται κανείς την Τάλα; Αμφιβάλλω. Τρία χρόνια είναι πολλά. Η συγκίνηση έχει πιο σύντομη ημερομηνία λήξης. Και η ιστορία της Τάλα μάς συγκίνησε την επομένη της Πρωτοχρονιάς του 2015. Ο πατέρας της ήταν πρόσφυγας από τη Συρία και μαζί με την κόρη του ξεκίνησε το μακρύ ταξίδι της προσφυγιάς από τη Δαμασκό. Κατόρθωσε να φτάσει […]

Ηταν 17 Αυγούστου του 1999. Τρεισήμισι μόλις χρόνια από το θερμό επεισόδιο στα Ιμια, από τότε που, έστω και για λίγες ώρες, η πιθανότητα σύρραξης με την Τουρκία ήταν τόσο έντονη ώστε, αργότερα, αποτυπώθηκε στην ποπ κουλτούρα με το «Πάμε πόλεμο;» του Τζίμη στους «Δέκα Μικρούς Μήτσους» του Λαζόπουλου. Τέλος πάντων, εκείνη τη νύχτα του […]

Είχαν κάποτε ρωτήσει τη Μάρθα Γκράχαμ πώς αισθάνεται που είναι μπροστά από την εποχή της. Η κορυφαία χορογράφος και χορεύτρια, στην ουσία θεμελιώτρια του σύγχρονου χορού, απάντησε ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι που είναι μπροστά από την εποχή τους. Απλώς, όταν αυτοί είναι στην εποχή τους, οι άλλοι έχουν μείνει πίσω. Θυμήθηκα την Γκράχαμ με αφορμή […]